Cyngor Sir Ynys Môn dogfennau , 15 Rhagfyr 2005

1

DATGANIAD O DDIDDORDEB

Gwnaeth y Cynghorydd C.L. Everett ddatganiad o ddiddordeb mewn perthynas ag unrhyw eitem ar y Rhaglen a allai ymwneud â chyflogaeth ei chwaer yn yr Adran Tai a Gwasanaethau Cymdeithasol a hefyd yng nghyswllt ei waith fel Clerc ar Gyngor Tref Caergybi.

Gwnaeth y Cynghorydd G.O. Parry ddatganiad o ddiddordeb mewn perthynas ag unrhyw eitem ar y Rhaglen a allai ymwneud â chyflogaeth ei ferch yn yr Adran Cyllid.

Gwnaeth y Cynghorydd Bryan Owen ddatganiad o ddiddordeb mewn perthynas ag unrhyw eitem ar y Rhaglen a allai ymwneud â chyflogaeth ei ferch gan yr Awdurdod Addysg Lleol.

Gwnaeth y Cynghorydd O. Glyn Jones ddatganiad o ddiddordeb mewn perthynas ag unrhyw eitem ar y Rhaglen a allai ymwneud â chyflogaeth ei wraig yn yr Adran Tai a Gwasanaethau Cymdeithasol.

Gwnaeth y Cynghorydd Robert Lloyd Hughes ddatganiad o ddiddordeb mewn perthynas ag unrhyw eitem ar y Rhaglen a allai ymwneud â chyflogaeth ei fab yn yr Adran Briffyrdd.

Gwnaeth y Cynghorydd G. Allan Roberts ddatganiad o ddiddordeb mewn perthynas ag unrhyw eitem ar y Rhaglen a allai ymwneud â chyflogaeth ei fab yng nghyfraith yn yr Adran Gyllid.

Gwnaeth y Cynghorydd T. Jones ddatganiad o ddiddordeb mewn perthynas ag unrhyw eitem ar y Rhaglen a allai ymwneud â chyflogaeth ei fab yn yr Adran Archwilio Mewnol.

Gwnaeth y Cynghorydd A. Morris Jones ddatganiad o ddiddordeb mewn perthynas ag unrhyw eitem ar y Rhaglen a allai ymwneud â chyflogaeth ei frawd yn yr Adran Addysg a Hamdden.

Gwnaeth y Cynghorydd W.J. Chorlton ddatganiad o ddiddordeb mewn perthynas ag unrhyw eitem ar y Rhaglen a allai ymwneud â chyflogaeth ei ferch yn yr Adran Cynllunio ac Amgylcheddol.

Gwnaeth y Cynghorydd G.W. Roberts OBE ddatganiad o ddiddordeb mewn perthynas ag unrhyw eitem ar y Rhaglen a allai ymwneud â chyflogaeth ei ferch yn yr Adran Cynllunio a Gwasanaethau Amgylcheddol.

(Gweler hefyd y datganiadau o ddiddordeb sy'n ymddangos o dan Eitem 5 o'r cofnodion hyn)

2

DERBYN UNRHYW GYHOEDDIADAU GAN Y CADEIRYDD, YR ARWEINYDD, AELODAU’R PWYLLGOR GWAITH NEU BENNAETH Y GWASANAETH TÂL

Roedd yr Is-Gadeirydd am longyfarch aelodau Cynghrair Iechyd Môn am eu hymateb cadarnhaol i Her Iechyd Cymru.  Roedd llythyr yn llongyfarch wedi'i dderbyn ar 19 Hydref, 2005, gan John Griffiths, AC (Is Weinidog gyda chyfrifoldeb dros Bobl Hyn, Llywodraeth Cynulliad Cymru).

Llongyfarchwyd y Cynghorydd Tom Jones oedd wedi derbyn dyfarniad HSBC Undeb Amaethwyr Cymru am wasanaeth ardderchog i'r Diwydiant Llaeth Cymreig a hynny yn ystod Sioe Laeth Cymru ar Faes Sioe y Siroedd Unedig ger Caerfyrddin ym mis Hydref.

Llongyfarchwyd Mrs Mary Parry, MBE, oedd yn ddiweddar wedi ennill Dyfarniad Gwirfoddolwr dros Gyfiawnder Gogledd Cymru, wedi'i roddi gan Fwrdd Cyfiawnder Troseddol Gogledd Cymru am ei gwaith gyda Phanel Atal Troseddu Caergybi.

Canmolwyd Lesley Ann Cave, o'r Adain Amgylcheddol, a hefyd Craig Davies o Gemaes (oedd yma ar leoliad gwaith ar y pryd) oedd wedi rhoddi ymgeledd i wraig oedd yn ceisio cyflawni hunan laddiad ar Bont Britannia.  Roedd y wraig yn ceisio dringo'r rheiliau pan fu iddynt ei pherswadio i aros ar yr ochr gywir i'r rheiliau ac wedyn fe wnaethant aros gyda hi hyd i'r Heddlu gyrraedd.  Diolchodd y Cyngor i'r ddau am eu doethineb mewn amgylchiadau anodd iawn.  

Llongyfarchwyd Mr Richard Yeoward, Rhosneigr hefyd, ar fod yn un o dri o bobl y dyfarnwyd iddynt Ddyfarniad Oes y Gymdeithas Cychod Hwylio Brenhinol gan y Dywosoges Frenhinol am eu hymrwymiad yn datblygu cyfleon ar gyfer hwylio.

Llongyfarchwyd plant Ysgol Gynradd Amlwch ar ennill cystadleuaeth Corau HTV trwy Gymru.

Estynnodd yr Is-Gadeirydd ei ddymuniadau gorau am adferiad buan i'r Cynghorydd John Byast, oedd heb fod yn dda yn ddiweddar.

Ar nodyn trist, cyfeiriodd y Cadeirydd at Farwolaeth yr Henadur Anrhydeddus Ann Lloyd Jones (Lloydie) a fu farw ar 22 Medi, 2005.  Bu yn aelod o Gyngor Bwrdeistref Ynys Môn dros ardal Penmynydd rhwng 1973 a 1987 ac fe'i hetholwyd yn Faer am 1984-85.

Hefyd marwolaeth Mr Idris Davies, OBE oedd yn Glerc i'r cyn Gyngor Sir Môn.  Bu Mr Davies yn gwasanaethu'r Cyngor am nifer o flynyddoedd rhwng 1947 a 1974 a bu yn was ufudd a theyrngar i'r Cyngor.

Ar ran y Cyngor, cymerodd y Cynghorydd W.I. Hughes y cyfle i ymestyn cydymdeimlad llwyraf y Cyngor â'r Cynghorydd R.G. Parry OBE a'r teulu ar farwolaeth ei fam yng nghyfraith.  Ar nodyn mwy hapus roedd am longyfarch y Cynghorydd R.G. Parry ar ddod yn daid gyda genedigaeth ei wyr Rhisiart Glyn yn ddiweddar.

Cymerodd y Cadeirydd y cyfle hefyd i gydymdeimlo gydag unrhyw aelod o'r staff oedd wedi cael profedigaeth ers cyfarfod diwethaf y Cyngor.  Safodd yr Aelodau a'r Swyddogion mewn teyrnged ddistaw fel arwydd o'u parch.

3

COFNODION

Cyflwynwyd i'w cadarnhau a'u harwyddo, gofnodion o gyfarfodydd o'r Cyngor Sir a gynhaliwyd ar y dyddiadau a ganlyn:-

Ÿ

20 Medi, 2005                                              (Tudalennau 1 - 33 o'r Gyfrol)

Ÿ

1 Rhagfyr, 2005 (Arbennig)                              (Tudalennau 33a a 33b)

4

COFNODION O BWYLLGORAU

Cyflwyno, er gwybodaeth, ac i gymeradwyo’r argymhellion lle bo angen, gofnodion y cyfarfodydd o’r Pwyllgorau isod a gynhaliwyd ar y dyddiadau a ganlyn :-

4.1

P........WYLLGOR CYNLLUNIO A GORCHMYNION

     a gynhaliwyd ar 15 Medi, 2005                              55 -  61 

4.3

PWYLLGOR TROSOLWG POLISI ADDYSG

4.4

PWYLLGOR TROSOLWG POLISI - DATBLYGU

     Yn codi -

Ÿ

Bod enw'r Cynghorydd John Roberts yn cael ei ychwanegu i'r rhestr o'r aelodau oedd yn bresennol.

Ÿ

Bod y gair 'land' yn y fersiwn Saesneg yn y drydedd linell o benderfyniad 3.1 yn cael ei newid am 'lane'.

4.5

     PRIF PRIF BWYLLGOR SGRIWTINI

4.6

PWYLLGOR ARCHWILIO          

4.7

CYSAG

4.8

PWYLLGOR CYNLLUNIO A GORCHMYNION                                  

4.9

PWYLLGOR CYNLLUNIO A GORCHMYNION                               

4.10

PWYLLGOR TROSOLWG POLISI ADDYSG,                                 

4.11

PWYLLGOR TROSOLWG POLISI - DATBLYGU                           

GWASANAETHAU SYLFAENOL AC ADNODDAU

4.12

CYD BWYLLGOR ANGHENION ADDYSGOL ARBENNIG              135 - 140

4.13

PRIF BWYLLGOR SGRIWTINI                                                         141 - 144

4.14

PWYLLGOR ARCHWILIO                                                                145 - 147

4.15

PWYLLGOR GWAITH

4.15.1

26 Medi, 2005                                                                    148 -  153

4.15.2

24 Hydref, 2005                                  154  - 156    

4.15.3

31 Hydref, 2005                                  157  - 169

4.15.4

21 Tachwedd, 2005                    (dosbarthwyd ar wahân)

4.15.5

5 Rhagfyr, 2005                     (dosbarthwyd ar wahân)

Ÿ

Tynnu yn ôl oddi wrth y Pwyllgor Cynllunio a Gorchmynion ei bwerau dirprwyedig i benderfynu'r cais arbennig hwn.

Ÿ

Gwrthod y cais am y rhesymau a roddwyd gan yr Arolygwr yn ei Adroddiad a pheidio cofrestru unrhyw ran o safle'r cais yn y gofrestr o griniau tref a phentref.

6

CYFANSODDIAD Y CYNGOR - DIWYGIO'R RHEOLAU GWEITHDREFN CONTRACTAU

9

RHEOLI IECHYD A DIOGELWCH YN Y GWAITH -

15.1

Bydd y Cynghorydd R.G. Parry, OBE yn gofyn y cwestiynau canlynol i'r Cynghorydd   H. Eifion Jones, Deilydd Portffolio :-

"1) Ers cyhoeddi canlyniadau'r Panelau a benodwyd i gwblhau'r broses arfarnu a'r problemau a achoswyd gan eu penderfyniad, pa gamau ydych chi wedi eu cymryd i fynd a'r broses yn ei flaen?

2)  A yw'n wir i lythyr o ymddiheuriad gael ei anfon i bob aelod o staff?

3)  Beth yw cost wirioneddol yr Ymgynghorwyr a benodwyd i ddatrys y broblem?

4) Sut cyllidir costau'r Ymgynghorwyr?  Ydyw'n wir bod yr arian yn dod o'r cyllid a neilltuwyd i dalu am y codiadau cyflog i'r staff a fyddai'n cael cyflogau uwch?

Mewn ateb, dywedodd y Deilydd Portffolio:

1)  Mae llythyr diweddar y Rheolwr-gyfarwyddwr dyddiedig 9 Rhagfyr yn disgrifio beth sydd wedi'i wneud ers cyhoeddi'r sgoriau amodol.

2)  Mae copïau o fwletinau i staff wedi'u cynnwys gyda llythyr y Rheolwr-gyfarwyddwr.  Dywedodd bwletin ar 14 Hydref "Cydnabyddir y gallai'r cyhoeddi sgoriau amodol fod wedi ei drin mewn dull mwy sensitif".

3)  Mae cost y gwaith a wnaed hyd yma o gwmpas £10,000, ond dim ond cam cyntaf y gwaith oedd hwn.  Mae gwaith pellach ar y gweill a bydd cyfanswm y gost yn dibynnu ar sut aiff yr adolygiad ymlaen.

4)  Neilltuwyd swm o £250,000 y flwyddyn ers 2002-03 ar gyfer cost yr ymarferiad, a daw'r cyllid ar gyfer y gwaith presennol o'r ddarpariaeth hon.  Neilltuwyd hwn fel swm crwn i gwrdd â chostau gweithredu'r canlyniad a chostau gweinyddu'r ymarferiad, ill dau, ac mae'r unedau llafur yn cydsynio.

Gofynnwyd cwestiyn(nau) atodol gan y Cynghorydd R.G. Parry OBE:-

"Rwyf yn deall fod y gost o gwblhau'r gwaith gyda'r Ymgynghorwyr tua £50k.  Ydi hwnnw'n cael ei gapio?"

Atebodd y Deilydd Portffolio:-

"Dwi'n meddwl mi oedd yna gyfeiriad yn y llythyr Mr Geraint Edwards i'r ffigwr yna neu fe all o fynd i fyny hynny, ond tydio ddim wedi cael ei gapio.  Mae'n rhaid i ni asesu hwnnw fel y mae o yn mynd yn ei flaen.  Cam cyntaf yda ni wedi wneud ar hyn a £10,000 - desk top assessment mae nhw'n galw hwnna - mae 'na dipyn mwy o waith i'w wneud yn y flwyddyn newydd so allwn ni ddim dweud wrthach chi os ydio'n cael ei gapio ai peidio ond ga i ychwanegu un peth Cynghorydd Bob Parry i'r ateb rois i gyna, un o'r broblemau yr ydym ni wedi'i gael ar hwn ydi ein bod ni ddim wedi rhoi digon o adnoddau yn y mater a gai i atgoffa chi hefyd na tydi'r broses ddim wedi'i newid dim ers pan oeddech chi'n Arweinydd y Cyngor yma gyda bob parch a dwi'n cymryd eich bod chi'n fodlon gyda'r broses pan oeddech chi'n Arweinydd, 'da ni wedi newid y broses 'da ni'n trio symud ymlaen i orffen y sgors a pan mae'r sgors yn dod allan mae'n amlwg bod yna broblem yna ers blynyddoedd so gyda phob parch, dwi'n meddwl  bod chi ynghlwm â'r broses hefyd."

Dywedodd y Cynghorydd R. G. Parry OBE - "Dwi'n derbyn fy mod i'n rhan o'r broses pan oeddwn i'n i chychwyn hi ac mi oedden ni yn symud ymlaen ar y gwaith ond hefo pob gwaith mae 'na broblemau yn codi fel ydych chi'n mynd ymlaen yn y gwaith ac yn ystod y 15 mis diwethaf 'ma mae'n amlwg bod 'na broblemau wedi codi ac mae' teimladau y staff yn gryf iawn yn fan yma.  Y cwestiwn nesaf ydi oes pen rhywun yn mynd o achos hyn?  Chi ydi'r Deilydd Portffolio sydd yn gyfrifol am yr adran ac yn gyfrifol am yr adroddiad aeth allan.  Mi ddylai bod rhywun wedi'i ddarllen o yn fwy gofalus.  Dwi'n gwybod mae post numbers oeddan nhw ar yr adroddiad ond un o'r pethau cyntaf nes i ar ôl derbyn yr adroddiad oedd trio rhoi enwau a swyddi wrth y post yma a gweld yn union be oedd yn digwydd ac mi oedd yn gamgymeriadau mawr.  Mi ddylech chi fel Deilydd Portffolio fod wedi edrych trwy'r adroddiad  a gwneud yn saff ei fod o'n iawn cyn ei ollwng o allan i'r staff a creu wel dwn i ddim pa air i ddisgrifio fo ond mae hyder y staff yno ni fel Cynghorwyr a ni sy'n cael bai am hyn wedi mynd.  Dwi'n gofyn i chi fel Deilydd Portffolio ydach chi'n wedi cysidro riseinio am hyn?"

Y Deilydd Portffolio - "Wel gyda phob parch dwi'n meddwl y'ch bod chi'n gwybod yr ateb i'r cwestiwn yna Cynghorydd Bob Parry, mater i'r swyddogaeth ydi job evaluation, dydio ddim yn fater i'r Pwyllgor Gwaith ar ddiwedd y dydd.  Doeddan ni ddim yn involved yn y broses o gwbl dwi'n gwybod bod yna sore-thumbing exercise wedi cael ei wneud gan y swyddogion a mae'n amlwg bod hwnnw ddim digon da a dwi'n meddwl bod nhw'n teimlo bod ddrwg gyno nhw am hynny.  Dwi'n gobeithio ein bod ni am gael gweithio hefo'n gilydd a peidio sgorio points gwleidyddol, mae hwn yn fater rhy bwysig i stafff dwi'n gobeithio bod chi yn nodi hynny.  Rwan ta mae'r adroddiad yn dod allan i drio codi hyder y staff.  Newydd ddod allan mae o a mi rydan ni'n gweithredu'n gyflym iawn mewn mis am hyn.  Yn y Flwyddyn Newydd mi fydd yna fwy o waith yn cael ei wneud ar hyn.  Dach chi ddim yn disgwyl i mi ddweud wrthach chi o flaen y Cyngor bod yna bennau yn mynd i rowlio.  Mater i'r swyddogaeth ydi hyn a mi fydd yna fwy o fanylion yn dod allan os bydd yna newidiadau mawr ar ddechrau'r Flwyddyn Newydd mae'n rhy gynnar i ddweud ar hyn o bryd."

Y Cynghorydd R. G. Parry OBE - "Y ni fel Cynghorwyr sy'n rhedeg y Cyngor does dim iws rhoi bai ar y staff .  Tydw i ddim yn hoffi bod y staff yn gorfod cymryd y bai am hyn ac mi dawelai ar hynny."

15.2  Gofynnwyd y cwestiynau canlynol i'r Cynghorydd H. Eifion Jones, Deilydd Portffolio gan y Cynghorydd Tom Jones:-

"1) Beth oedd gwir gost apwyntio Hay Group Management i adolygu gwerthuso swyddi?

2) Pwy sydd yn awr yn derbyn y cyfrifioldeb am y prosiect Gwerthuso Swyddi a beth fydd y  mewnbwn gan Gynghorwyr?

3)  Ydi'r gwerthuso swyddi wedi derbyn cymeradwyaeth Bwrdd yr Iaith Gymraeg?"    

Dywedodd y Cynghorydd Tom Jones: "Mae rhai o'r cwestiynau rydwyf i eisiau eu gofyn wedi cael eu gofyn yn rhannol gan y Cynghorydd R. G. Parry, OBE a dydw i ddim am fynd ar ôl fy nghwestiwn cyntaf sydd wedi cael ei ateb.  Y cwestiwn sydd yn dilyn o hyn yw pam na fyddech chi wedi dod ag arbenigwyr i mewn yn llawer iawn cynharach yn y broses yma?"

Atebodd y Deilydd Portffolio y cwestiynau yn y dref eu rhoddwyd, sef :-

1)  "Rydw i'n cyfeirio'r aelod at fy ateb cynharach i'r Cynghorydd R G Parry, OBE

2)   Y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Cyllid sydd wedi cadeirio'r bwrdd prosiect ers yr haf ac yw'r Cyfarwyddwr Arweiniol a adnabyddir yn y Rhaglen Waith Gorfforaethol.  Mae amodau gwaith staff yn y pen draw yn fater i'r Cyngor Sir llawn (nid y Pwyllgor Gwaith), a bydd rhaid i'r Cyngor Sir gymeradwyo canlyniadau terfynol yr ymarferiad.  Mae hwnnw yn dal yn eithaf pell i ffwrdd.

3)  Naddo.  Mae'r ymarferiad Afarnu Swyddi yn ofynnol dan gytundeb cenedlaethol rhwng y cyflogwyr Llywodraeth Leol a'r undebau ac nid yw mewnbwn Bwrdd yr Iaith Gymraeg yn angenrheidiol."

Gofynnwyd y cwestiynau atodol a ganlyn gan y Cynghorydd Tom Jones -

"Gai i ofyn i chwi unwaith yn rhagor pam na ddaethoch chi ag arbenigwyr i mewn yn llawer cynt. Os nad ydach chi yn meddwl i ddigon o adnoddau gael eu rhoi i mewn yn y broses, mae'n rhan o'ch rol chi i sicrhau bod yna ddigon o arian yn dod i mewn i'r prosiect."

Yn ei ateb dywedodd y Deilydd Portffolio:-

"Wel gyda pob parch i'r Cynghorydd Tom Jones, dwi'n meddwl fel ffarmwr, dach chi'n gwybod tan mae'r llo wedi cael ei eni dach chi ddim yn siwr iawn beth sy'n dod allan y pen arall.  Mae'r broses wedi bod yn mynd ymlaen ers blynyddoedd ac mae'r Cynghorydd Goronwy Parry wedi bod yn Arweinydd yn cychwyn y broses.  Mae'r Cynghorydd Bob Parry wedi mynd ymlaen hefo fo.  Tydi'r broses ddim wedi newid dim da ni jyst yn symud y broses ymlaen i gael canlyniad a pan dach chi'n cael canlyniad dydi pobl ddim yn hapus hefo ond tan roeddan ni'n gwybod beth oedd y problemau doedd yna ddim pwrpas i ni gael arbenigwr i mewn.  

Y Cynghorydd Tom Jones - "Jyst i glirio'r mater amaethyddol, pan mae buwch yn cario llo mi rydan ni yn ei ffidio hi hefyd ar yr amser hynny.  Be sydd yn raid i chi sylweddoli a'i gyfaddef ydi ein bod ni wedi gwneud dipyn o gawlach o hyn.  Difrifoldeb y sefyllfa ydi eich bod chi wedi dinistrio hyder y staff yn y Cyngor yma yn ystod y broses a rydw i'n meddwl ei bod hi'n gam mawr yn ôl i ni fel Cyngor.  Rydwyf yn deall hefyd fod y cyfarwyddiadau ar gyfer y gwerthuso swyddi i'w gweld yn y Llyfr Gwyrdd a bod yna newidiadau lleol wedi cael eu gwneud i'r Llyfr Gwyrdd yma yn ystod y broses.  Pe tasa na apel gan aelod o staff yn erbyn y marciau, wel mae'r newidiadau yma wedi tanseilio'r broses apel.  Dwi'n meddwl hefyd ei fod o'n bwynt sylfaenol yn ystod unrhyw apel bod y Panel oedd yn dyfarnu'r pwyntiau i'r swydd yr un Panel yn union fydd yn gwrando ar apel.  Rydw i eisiau sylwadau'r Deilydd Portffolio ar hyn.  Dwi ddim yn meddwl ei bod hi'n broses deg o gwbl.  Rhaid i'r Panel Apel fod yn annibynnol o'r rhai oedd yn gwneud y dyfarniad gwreiddiol"

Deilydd Portffolio - "Rydw i yn eich sicrhau chi y bydd yr adolygiad yn edrych ar y mater yna."

Y Cynghorydd Tom Jones - "Mae'n nhrydydd cwestiwn i, cyn belled ag y mae'r pwyslais ar yr iaith Gymraeg yn y cwestiwn yn y broses o Werthuso Swyddi.  Un o amcanion y Cyngor hwn ydi hyrwyddo yr iaith Gymraeg.  O fewn y cynllun yma fel ag y mae hi, mae'r iaith Gymraeg a'r sgiliau sydd ynglyn â hi wedi'u cynnwys yn y 'Knowledge and Skills' factors sydd yn gyfrifol am 16% o'r asesiad.  Mae'r defnydd o'r iaith Gymraeg yn cael ei roi yn yr 'Interpersonal and Communication' skills sydd yn gyfrifol am 7.8% o'r marciau.  Fedrwch chi roi sicrwydd i mi fel Deilydd Portffolio nad ydi'r iaith Gymraeg yn cael ei thrin yn israddol yn y broses yma ac y byddwn ni fel Cyngor yn gwerthfawrogi sgiliau yn yr iaith Gymraeg fel ag yn yr iaith Saesneg."

Y Deilydd Portffolio - "Gofynion y swydd ydan ni'n edrych arnyn nhw ac nid y person yn gwneud y swydd.  Unwaith eto mae o'n rhywbeth y bydd angen i ni edrych arno y flwyddyn nesaf.  Ga i eich sicrhau chi, cyn belled ag yr oedd yr iaith Gymraeg yn y cwestiwn, fe roddwyd parch mawr i staff oedd eisiau llenwi eu ffurflenni yn Gymraeg.  Dwi ddim yn gwybod pam fod angen i hwn gael ei gyfeirio i Fwrdd yr Iaith Gymraeg ond mi fydd yna bwys yn cael ei roi ar yr Iaith Gymraeg fel y buasech chi'n ei ddisgwyl ar Ynys Môn."

Y Cynghorydd Tom Jones - "Os gai ymateb os gwelwch yn dda gai awgrymu'n garedig i chi fel Deilydd Portffolio eich bod chi yn mynd â'ch cynllun i Fwrdd yr Iaith Gymraeg ac efallai y gallan nhw ei wella fo i chi. "

Y Deilydd Portffolio - "Mi fydd yna Bwyllgor Sgriwtini yn y Flwyddyn Newydd ac mi ofynnwn ni i'r swyddogion ddod ag adroddiad i chi.  Os byddwn ni yn mynd â'r mater ymlaen gyda Bwrdd yr Iaith Gymraeg mae hyn yn mynd i slofi'r broses i lawr unwaith yn rhagor.  Mae'n rhaid i ni orffen pethau erbyn Ebrill 2007, ond mi fydd y mater yn cael ei adrodd i'r Prif Bwyllgor Sgriwtini os ydych chi'n dymuno."

15.3  Cadeirydd - "Cyn mynd ymlaen gyda'r cwestiwn, mae yna bethau wedi cael ei ddweud yn y Cyngor yma yn gynharach heddiw, rhwng y Cynghorydd John Arthur Jones a'r Cynghorydd Rogers.  Gai felly ofyn i'r Cynghorydd John Arthur Jones os ydi o yn tynnu ei eiriau yn ôl?"

Y Cynghorydd J. Arthur Jones - "Dim o gwbl, Mr. Cadeirydd, dwi'n dal i sefyll.  Dwi'n gofyn yr un cwestiwn eto i ni gael gwybod yn iawn.  Mae'r rheolau ma yn ei wneud o'n berffaith glir os ydi Cynghorydd yn camymddwyn mewn unrhyw ffordd yna mae'n rhaid iddo fod yn gwneud fel sy'n cael ei ddeud 'in an official capacity'.  Dwi'n gofyn y cwestiwn i'r Cynghorydd Peter Rogers, ydio yn actio 'in an official capacity' .  Mi ai wedyn i drafod y materion gyn belled a be mae o wedi ddeud.

Cadeirydd - "Gai ofyn i chwi drafod hwn y tu allan i'r Siambr os gwelwch yn dda."

Cwestiwn cyntaf  gan y Cynghorydd P. S Rogers:-

Y Cynghorydd P. S. Rogers - "Before I ask the question, can I clear the controversy over that. I am acting as a Councillor, it is very important, as a Councillor, my      neighbouring Councillor was ill, and the press cutting service will respond to that from the article in the Daily Post. I  don't remember the date when my neighbouring Councillor was ill and people rang me up about the

floods and also they rang me up about that because he was indisposed, so I am acting as a neighbouring Councillor because he was indisposed. The other thing I must make absolutely clear before I ask this question, it has come through to me this morning that you have a Barrister here today. I don't know whether it is Mr W. J, in the back here who is listening to what I'm saying."

Gofynnodd y Cadeirydd i'r Cynghorydd Rogers ofyn ei gwestiwn:-

Y Cynghorydd P. S. Rogers - "Thank you very much indeed. Last week a Cabinet Member was elected as Vice-Chairman of the Isle of Anglesey Charitable Trust - is it acceptable under the rules of the Constitution for a Councillor to remain in office after the public exposure that he issued a dishonoured cheque in attempt to settle a County Court Judgement made against him following work carried out by his Company on a contract awarded by this very Council?"

Cadeirydd - "Fe wnai ofyn i'r Arweinydd ymateb i hynna."

Arweinydd -  "I thank Councillor Rogers for his question.  In response to his first question, enquiries have revealed that the cheque referred to was issued by Cefni/Pentraeth Limited.  A private limited company.  As such, the Council within the constitution is not responsible for the business dealings of that company and is in no position to answer questions which should more properly be addressed to the company or its receivers/liquidators."

Gofynnodd y Cynghorydd P. S. Rogers gwestiwn atodol, sef:- "This is not about a dishonoured cheque, Leader of the Council, this is about the failure to name the      Scaffolding Company, who in fact own the scaffolding that fell on the car. There was no need for this to have gone to Court. If that name had been disclosed the insurance company would have taken on the scaffolding company. This is an absolute disgrace what has happened. This is far (using) up a check (tape not clear). I will check that. I don't think you are correct about that but I will certainly check that. I will have the evidence to produce to you. What it is in fact that they failed, they would not disclose the name of the scaffolder and that is the dishonest part of it. In fact the people who should have been responsible, it is not the County Council, the people in fact should have been the agents who were paid a fee and the agents actually took no part, and

the gentleman that keeps interrupting me was at that time a Director of that Company."

Gofynnodd y Cynghorydd P. S. Rogers ei ail gwestiwn - "You confirmed to me a few weeks ago that you investigated renovation works carried out under a Council renovation scheme on a Council property - when can I expect a response?"

Yr Arweinydd - "With regard to questions 2 and 3 Councillor Rogers is possibly referring to an issue of a resident in Gaerwen who has been provided grant funding to renovate his property.  Since the issue has apparently escalated into dispute between the resident and the contractor, it is not a matter in which this Council should be involved."

Cadeirydd - "Cwestiwn os gwelwch yn dda .."

Y Cynghorydd P. S. Rogers - "The question is are you aware that we are pursuing an insurance policy with the full support of the Council which is not correct and proper?"

Arweinydd - "No comment Mr. Chairman."

Cadeirydd - "Your final question please."

Y  Cynghorydd P. S. Rogers - "Can you confirm whether all County Councillors enjoy a special dispensation to deposit trade waste on Council run sites?"

Arweinydd - "The answer to that question is NO."

Y Cynghorydd P. S. Rogers - "Thank you very much. Well I would in reply say that certainly there is evidence that one Council member did that under the pretext of putting some hair on top of products from a hair dressing/beauty salon, I was wondering whether I could do the same thing Leader, by cutting my hair and putting (tape not clear) back."

15.4  Gofynnwyd y cwestiwn canlynol i'r Arweinydd gan y Cynghorydd R. Ll. Jones

"In view of the present world wide concern at the affect that CO2 emissions are having on global warming could the Council be informed as to how much CO2 and other greenhouse gases our Council activities create and what is being done in order to take a lead in reducing these emissions?"

Atebodd yr Arweinydd gan ddweud:-

"Councillor Bob Llewelyn Jones asks a very important question, one which is of concern to us all. Council Officers have been actively engaged for some time to combat the high energy usage and reduce CO2 emissions from Council Buildings. This work is complemented by research into the use of vehicles, street lighting, housing, waste management and the procurement of various goods and services which also contribute to CO2 and other greenhouse gas production. Today I am not able to provide detailed figures to take account of all such activities but the Council's Building Energy Efficiency Officer has prepared a Climate Change and Energy Policy for the Authority which, when combined with other plans and policies, will increase the effort to combat the production of greenhouse emissions and allow the Council to aim to achieve a 20% reduction on 1990 levels of CO2 emissions by the year 2010.

In the near future, and on behalf of the Council, I will be signing up towards a Welsh Declaration on Climate Change and Energy Efficiency which will commit the Authority, with all others in Wales, to work with the Assembly Government to deliver the UK Climate Change Programme in Wales. I am more than happy to provide a more detailed written response to Councillor Jones but you all might be interested in knowing that over the past two years the amount of electricity procured for the.Council's Property Portfolio from renewable sources has risen by 85% - and now are 100% supplied from 'green' sources. The Council's street lighting is also supplied from 100% renewable sources.

The Council is working with Carbon Trust and other organisations to ensure that energy efficiency is integral to all building design and maintenance. In the New Year, for example, an audit of energy efficiency for the Island's four Leisure Centres is being undertaken. As I said, further information about this and initiatives such as the Green Schools Initiative will be detailed in my letter. I will send you a letter and if members wish to have a copy of that letter, I am more than happy to send a copy to all members."

Rhoddwyd yr ymateb atodol canlynol ymlaen gan y Cynghorydd R. Ll. Jones:-

I think that this is probably the most important item before us today. I think we need to take a lead in this, we need to be a beacon for Wales as an Island because we've probably the most to lose out of this. We are a low-lying Island. Holyhead Mountain is probably the only place that will stand out . It's a very important item and all I'm asking Mr. Chairman is that we take it on board now, that we do have something in the foyer to show that we are a Green Island, that we are doing our bit. We could be promoting this and calling an all-Wales get together in Anglesey here, to ensure we are taking a lead on this. I propose that we do go for it and become a beacon for the rest of Wales."  

Dywedodd yr Arweinydd yn ei ateb:-

"I welcome the views of Councillor R. Llewelyn Jones and I will be taking these views onboard."