|
|
|
|
Y Cynghorydd O. Glyn Jones - Cadeirydd
|
|
Y Cynghorydd Selwyn Williams - Is-Gadeirydd
|
|
Y Cynghorwyr W.J. Chorlton, E. G. Davies, Lewis Davies,
Jim Evans, Keith Evans, C. Ll. Everett, K. P. Hughes,
W. I. Hughes, W. T. Hughes, Eric Jones, H. Eifion Jones,
Raymond Jones, R. Dylan Jones, R. Ll. Jones, T. H. Jones,
Aled Morris Jones, Clive McGregor, Bryan Owen, J. V. Owen,
R.L. Owen, Bob Parry OBE, G.O. Parry MBE, Eric Roberts, P. S.
Rogers, E. Schofield, Hefin W. Thomas, Ieuan Williams. John Penri
Williams.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rheolwr-gyfarwyddwr Dros Dro
|
|
Cyfarwyddwr Corfforaethol (Addysg a Hamdden)
|
|
Cyfarwyddwr Corfforaethol (Cyllid),
|
|
Cyfarwyddwr Corfforaethol (Amgylchedd a Gwasanaethau
Technegol)
|
|
Cyfarwyddwr Corfforaethol Dros Dro (Tai a Gwasanaethau
Cymdeithasol)
|
|
Rheolwr Gwasanaethau Cyfreithiol,
|
|
Swyddog Rheoli Datblygu (EGJ)
|
|
Rheolwr Gwasanaethau Pwyllgorau,
|
|
|
|
|
|
Y Cynghorwyr P. M. Fowlie, D. R. Hughes, Ff.
M. Hughes, R. Ll. Hughes, T. Ll. Hughes, G. W. Roberts
OBE
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Adroddwyd - Bod y Pwyllgor Gwaith, ar ôl rhoi sylw
i'r uchod yn ei gyfarfod ar 20 Hydref 2009, wedi penderfynu fel a
ganlyn:-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
" Nodi sylwadau'r Prif Bwyllgor Sgriwtini a
gynhaliwyd ar 12 Hydref, 2009, ac ymateb fel a ganlyn:-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. Derbyn yr angen i gynnwys cyfeiriad at y
Stad Mân-ddaliadau dan Rheoli Asedau.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Peidio â chynnwys Rheoli'r Fflyd fel
risg gorfforaethol ond nodi bod angen gwneud rhagor o waith yn yr
Awdurdod ar faterion rheoli fflyd.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Nodi sylwadau'r Pwyllgor bod angen
ymrwymiad i fabwysiadu'r Cynllun Datblygu Lleol erbyn dechrau 2011.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. Derbyn y sylwadau ar yr angen i gynnwys
data ar absenoldeb oherwydd salwch dan Atodiad 3 (Canlyniadau
Dangosyddion Craidd 08/09) yn fersiwn derfynol y Cynllun.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Derbyn yr angen i drafod y ganran o
gwynion gorfodaeth a gafodd eu datrys yn ystod y flwyddyn cyn pen
12 wythnos i'w derbyn fel rhan o’r rhaglen waith.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. Y byddai’r rhestr o asedau yn cael
sylw dan Gynllun Rheoli Asedau'r Cyngor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Derbyn yr angen i gynnwys cyfeiriad at
effaith y dirwasgiad economaidd ar risgiau'r Cyngor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Nodi y bydd Pwyllgor Gwaith yn ystyried 'y
statws dynodiad arbennig' fel mater ar wahân i'r Cynllun
Gwella.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Nodi'r pryder ynghylch mynediad i dai
fforddiadwy i bobl ifanc a bod y Pwyllgor Gwaith yn rhoi sylw i
hynny.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Nodi’r materion a godwyd mewn cyfarfodydd
cyhoeddus ynghylch materion yn y Cynllun Gwella a chyfeirio atynt
yn y ddogfen.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Nodi y dylid rhoi rhagor o sylw i’r materion
a godwyd yn y cyfarfodydd cyhoeddus fel rhan o’r gwaith
ar flaenoriaethau tymor canol y Cyngor.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Cadarnhau'r risgiau a nodwyd ac argymell i'r Cyngor
Sir y dylid rhoi awdurdod i'r Aelod Portffolio ar gyfer
Llywodraethu Corfforaethol, mewn ymgynghoriad gyda'r Pennaeth
Gwasanaeth (Polisi), roi trefn derfynol ar y Cynllun erbyn 31
Hydref 2009."
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(a) Cyflwynwyd - Adroddiad y Pennaeth Gwasanaeth
(Polisi) fel y cafodd ei gyflwyno i'r Prif Bwyllgor Sgriwtini a
gynhaliwyd ar 12 Hydref, 2009.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(b) Cyflwynwyd er gwybodaeth, gofnodion y cyfarfod
o'r Prif Bwyllgor Sgriwtini a gynhaliwyd ar 12 Hydref 2009 ynghyd
â'r sylwadau a wnaed gan y cyhoedd ynghylch blaenoriaethau'r
Cynllun Gwella yn dilyn cyfres o gyfarfodydd cyhoeddus a gafwyd yn
ddiweddar.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mynegodd y Cynghorwyr C. Ll. Everett, Rhian Medi a P.S.
Rogers eu pryder bod y Pwyllgor Gwaith wedi penderfynu peidio
â chynnwys rheoli'r fflyd fel risg Gorfforaethol ond nodi bod
angen gwneud rhagor o waith ar faterion rheoli'r fflyd.
Gofynnodd y tri i'r Pwyllgor Gwaith roi sylw difrifol i'r
mater.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yn ei ymateb, dywedodd yr Arweinydd bod materion rheoli
fflyd yn rhan o'i gyfrifoldebau portffolio ef ac ‘roedd yn
ymwybodol iawn o'r angen i gwrdd â thargedau o fewn cyfnod
byr o amser. ‘Roedd yn gobeithio y gellid dwyn y mater
i ben cyn diwedd y flwyddyn galendr. Mewn ymateb i gwestiwn a
godwyd o'r llawr, byddai'n gofyn i Gyfarwyddwyr Corfforaethol
sicrhau bod gweithwyr yn cofnodi manylion yn eu llyfrau log ar
gyfer pob taith a bod pawb sy'n defnyddio eu ceir i wneud gwaith y
Cyngor yn rhoi manylion am eu trwyddedau, yswiriant a dogfennau MOT
i'r Cyngor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
_________________________
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mynegwyd pryder gan y Cynghorydd H. Eifion Jones na
lwyddwyd i gwrdd â thargedau salwch staff llynedd. A
fyddai'r Cyngor yn cwrdd â'r targed eleni?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dywedodd y Cynghorydd Ieuan Williams, sef yr Aelod
Portffolio, nad oedd y ffigyrau ganddo ar hyn o bryd ond y byddai'n
rhoi’r wybodaeth hon i bob aelod o'r Cyngor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
_________________________
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Holodd y Cynghorydd H. Eifion Jones a oedd yna strategaeth
neu bolisi i roi sylw i'r nifer o gartrefi gweigion ar yr Ynys
(700)?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ymatebodd y Cynghorydd W. I. Hughes, sef yr Aelod
Portffolio, trwy ddweud bod tai rhent ar gael yn y sector preifat
ar gyfer pobl ddigartref a bod hynny wedi arbed oddeutu £200k
llynedd. Nid oedd llety gwely a brecwast yn dderbyniol i
blant a theuluoedd. Dywedodd bod oddeutu 207 o dai ar gael
gan landlordiaid ond bod y ffigyrau hyn yn gallu
amrywio.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ymatebodd y Cynghorydd H. Eifion Jones mai tai preifat
oedd y ffigwr o 700 yr oedd wedi cyfeirio ato. Pe bai modd
rhoi rhai o'r tai hyn yn ôl ar y farchnad agored byddai hynny
o fudd i bobl sy'n chwilio am gartrefi.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
_________________________
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cyfeiriodd y Cynghorydd H. Eifion Jones at y prosiect
Môn Menai a holodd faint o swyddi yr oedd wedi ei greu a beth
fyddai eu prosiect nesaf?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yn ei ymateb, dywedodd y Cynghorydd B. Owen fod y Cyngor,
trwy Môn Menai, wedi llwyddo i ddenu cyllid a oedd wedi bod o
fudd economaidd i'r Ynys. Nid oedd unrhyw fanylion ynghylch
faint o swyddi a gafodd eu creu oherwydd nad oedd Môn Menai
yn monitro'r manylion hyn. Roedd y buddsoddiad cyfan yn mynd ar yr
isadeiledd.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
_________________________
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gofynnodd y Cynghorydd H. Eifion Jones am adroddiad i'r
Pwyllgor Gwaith ac i'r Cyngor Sir ar y sefyllfa ariannol. Heb
y rhan honno o'r darlun roedd yn anodd cadarnhau a oedd y Cynllun
Gwella yn gyflawn.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ymatebodd y Cynghorydd Ieuan Williams, yr Aelod
Portffolio, fod y sefyllfa ariannol wedi ei chynnwys yn y Cynllun
Gwella a darllennodd y rhan berthnasol i'r Cyngor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
_________________________
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mynegodd y Cynghorydd W. J. Chorlton ei bryder ynghylch
diffyg gwybodaeth mewn perthynas â swm o £2m a gymerwyd
o'r arian wrth gefn a hefyd swm o £200k o arian wrth gefn
tuag at y Stad Mân-ddaliadau. Fel un a fu'n Aelod
Portffolio ar gyfer materion Rheoli Fflyd, ‘roedd yn ystyried
mai Adran y Trefniant Llafur Uniongyrchol yn y Gaerwen ddylai fod
yn ymwneud â'r mater hwn. Yn yr adran honno
‘roedd yr arbenigedd, y gweithdy a’r
mecanyddion.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ymatebodd yr Arweinydd trwy ddweud bod angen i'r adrannau
lynu wrth yr egwyddorion pwrcasu pan maent yn prynu cerbydau ac
felly sicrhau arbedion gwirioneddol i gyllideb yr
Awdurdod.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
_________________________
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cyfeiriodd y Cynghorydd P. S. Rogers at y sefyllfa druenus
yr oedd y Stad Mân-ddaliadau ynddi. Roedd yn ymwybodol
bod y cais am £5m o gyllid Ewropeaidd ar gyfer gwaith
atgyweirio wedi ei wrthod. Roedd yn credu bod angen i'r Cyngor
gymryd camau ar unwaith i roi sylw i dorri amodau yn y cytundebau
tenantiaeth. Nid oedd yn credu bod y galw-i-mewn i'r Prif
Bwyllgor Sgriwtini wedi gwneud ei waith, yn yr ystyr bod yr Aelod
Portffolio, y Cynghorydd Schofield, wedi cymryd drosodd y cyfarfod
yn llwyr.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yn ei ymateb roedd y Cynghorydd Schofield yn croesawu
sylwadau'r Pwyllgor Sgriwtini y dylid cynnwys Mân-ddaliadau
mewn rhaglen rheoli asedau. Yn anffodus, etifeddwyd hanes o
esgeulustod yn yr Awdurdod o ran y Stad Mân-ddaliadau. Roedd
y Pwyllgor Gwaith wedi cydnabod bod gwir angen rhoi sylw i'r
broblem benodol hon yn sgil ei gyfrifoldeb fel landlord.
Roedd Mân-ddaliadau yn un o'r gwasanaethau a allai fod
yn hunangyllidol oherwydd ei fod yn cynhyrchu incwm gros o
£400k y flwyddyn. Fodd bynnag, dros y blynyddoedd dim
ond hanner y swm hwnnw oedd wedi bod ar gael tuag at waith cynnal.
Nid oedd yr arian hwn yn ddigon i oresgyn y broblem ac felly roedd
angen sicrhau derbyniadau cyfalaf trwy werthu Mân-ddaliadau
pan oeddent yn dod ar gael ac yn unol â'r polisi cyfredol.
Nid oedd yn derbyn y sylw a wnaed nad oedd y Pwyllgor Gwaith
yn effro i'r broblem. Byddai swm o £200k a derbyniadau
cyfalaf yn sgil gwerthu Mân-ddaliadau yn golygu yn awr y
gallai'r Cyngor fwrw ymlaen i unioni’r sefyllfa.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
_________________________
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Aeth y Cynghorydd P. S. Rogers ymlaen i godi'r contract
prydau ysgol.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(Gwnaed datganiad o ddiddordeb gan y Cynghorydd Aled
Morris Jones a gadawodd y Siambr)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dywedodd y Cadeirydd wrth y Cynghorydd Rogers nad oedd y
mater yr oedd ef wedi ei godi yn rhan o'r Cynllun Gwella ac na
fyddai'n derbyn unrhyw gwestiynau arno.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gofynnodd y Cynghorydd H. W. Thomas yn barchus i'r Aelod
Portffolio ar gyfer Mân-ddaliadau a fyddai'n fodlon edrych ar
y polisi ar gyfer cael gwared ar Fân-ddaliadau ac ystyried a
fyddai'n ddigonol i ddarparu cyllid i wella'r stad.
Cyfeiriodd hefyd at y risg na fyddai modd cwblhau'r Cynllun
Datblygu Lleol oherwydd prinder staff.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ymatebodd y Cynghorydd R. G. Parry OBE, yr Aelod
Portffolio, y bwriedir cwblhau'r Cynllun Datblygu Lleol. Nid
oedd y Prif Swyddog a oedd yn delio gyda’r Cynllun Datblygu
Lleol yn gyflogedig gan y Cyngor hwn bellach ac nid oedd y swydd
wedi ei llenwi. Roedd yr Adran yn edrych ar ffyrdd eraill o
gwblhau'r Cynllun Datblygu Lleol trwy gydweithio gyda Chyngor
Gwynedd. Os oes angen, gwneir penodiad dros dro ac fe wneir
penderfyniad yn y cyswllt hwn cyn diwedd y flwyddyn. Y
gobaith oedd cwblhau'r cynllun rhyw dro yn y flwyddyn
nesaf.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gofynnodd y Cynghorydd K. P. Hughes i'r Pwyllgor Gwaith
gynghori'r Rheolwr-gyfarwyddwr Dros Dro i edrych ar bob Adran yn y
Cyngor i sichrau eu bod yn effeithlon ac yn darparu gwerth am
arian. Byddai'r cyhoedd yn gweld wedyn bod y Cyngor wedi rhoi
trefn ar ei dy ei hun.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Cymeradwyo argymhelliad y Pwyllgor Gwaith a rhoi
awdurdod i'r Pennaeth Gwasanaeth (Polisi) mewn ymgynghoriad gyda'r
Aelod Portffolio ar gyfer Llywodraethu Corfforaethol,
gwblhau'r cynllun erbyn y dyddiad cau, sef 31 Hydref
2009.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Rhoi gwybod i Arweinwyr Grwpiau am unrhyw newidiadau
sylweddol i'r ddogfen cyn ei chyflwyno i Gynulliad
Cymru.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dywedodd y
Rheolwr-gyfarwyddwr Dros Dro ei fod, yn y cyfarfod o'r Cyngor Sir
ar 15 Medi 2009, wedi rhoi gwybod i'r Cyngor bod y Gweinidog newydd
gyhoeddi'r 'Cylch Gorchwyl ac Arferion Gweithio ar gyfer y Bwrdd
Adfer'. Amlinellwyd cynnwys y ddogfen yn y cyfarfod hwnnw ac roedd
copi wedi ei ddiweddaru ynghlwm yn Atodiad 1 o'r
adroddiad.
|
|
|
|
|
|
Ers hynny roedd y Bwrdd
wedi cael ei gyfarfod cyntaf ar 2 Hydref 2009 ac fe gyfarfu yn
answyddogol wedyn gydag ystod o aelodau'r Cyngor, Uchel Swyddogion
a Chadeirydd y Pwyllgor Safonau.
|
|
|
|
|
|
Ar ôl pob cyfarfod
o'r Bwrdd byddai Cadeirydd y Bwrdd, Elan Closs Stephens, yn
ysgrifennu at y Gweinidog ar gyfer Cyfiawnder Cymdeithasol a
Llywodraeth Leol ac yn cyflwyno adroddiad iddo. Roedd llythyr y
Cadeirydd a'r adroddiad cyntaf i'w weld yn Atodiad B ac Atodiad C
yr adroddiad a oedd gerbron y Cyngor heddiw.
|
|
|
|
|
|
Roedd cyfarfod cyntaf y
Bwrdd yn canolbwyntio ar sut y byddai'r Bwrdd yn gweithredu ac ar y
rolau a'r cyfrifoldebau cyn iddo ddechrau mynd ati i fonitro a
chynorthwyo gyda'r gwaith adfer.
|
|
|
|
|
|
Dygwyd sylw'r aelodau at
arferion gweithio'r Bwrdd Adfer:-
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
byddai'r Bwrdd yn cyfarfod yn breifat ond byddai adroddiad
cyhoeddus ar y cyfarfod yn cael ei gyflwyno i'r
Gweinidog.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
nid oedd gan y Bwrdd unrhyw bwerau i gyfarwyddo'r Cyngor
ond, fel Grwp Ymgynghorol allweddol y Gweinidog bydd ganddo, wrth
gwrs, effaith sylweddol ar y Cyngor, boed honno'n effaith
gadarnhaol iawn neu un negyddol iawn. Hwn fyddai'r grwp
allweddol a fyddai'n dylanwadu ar y Gweinidog ynghylch a fyddai'r
Cyngor yn goroesi fel corff annibynnol.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
gallai'r Bwrdd wahodd aelodau (a swyddogion) i'w
gyfarfodydd i roi tystiolaeth ynghylch cynnydd neu ddiffyg
cynnydd.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
byddai aelodau'r Bwrdd yn ymweld â'r Cyngor a
gallant fynychu cyfarfodydd o bryd i'w gilydd.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
byddai'r Bwrdd yn asesu cynnydd yn erbyn cynllun adfer y
Cyngor.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
byddai'r Bwrdd yn asesu 'cynaliadwyedd' ac roedd hynny'n
hollbwysig. Wrth gwrs, pe bai'r Bwrdd o'r farn nad oedd y
gwelliannau o fewn y Cyngor yn rhai cynaliadwy a’r Cyngor yn
dychwelyd i ymddygiad y gorffennol, fe allai'r farn honno fod
â goblygiadau difrifol i oroesiad y Cyngor fel corff
annibynnol.
|
|
|
|
|
|
|
Roedd y dogfennau hefyd yn ddadlennol yn yr
ystyr eu bod yn rhoi i'r Cyngor rhyw deimlad o safbwyntiau
cychwynnol y Bwrdd. Dylai'r Cyngor nodi, gyda pheth pryder, y
cafwyd sylw gan Gadeirydd y Bwrdd yn ei gyfarfod cyntaf fod y
Cadeirydd yn :-
|
|
|
|
|
|
'certain it will be beneficial from
time to time for you [the Ministrer] to remind the Council of your
grave concern and ..... the extent of your powers in this
intervention!'
|
|
|
|
|
|
Byddai'r Bwrdd Adfer, yn y lle cyntaf, yn
canolbwyntio ar drefniadau gwleidyddol y Cyngor a hynny, yn
ddiamheuaeth, oherwydd ei bryderon a fynegwyd ym mharagraff 16, fod
materion o gwmpas arweinyddiaeth wleidyddol ac ymddygiad yn
-
|
|
|
|
|
|
'continues to occur some months after
the Auditor General's report'
|
|
|
|
|
|
Nid oedd y pryderon hyn a fynegwyd gan y Bwrdd
yn argoeli'n dda i'r Cyngor. Dylai bod gan y Cyngor ddyhead
am newid sydyn a chynaliadwy fel bod modd dirwyn y Bwrdd Adfer i
ben cyn i'w gyfnod cychwynnol o ddwy flynedd orffen.
|
|
|
|
|
|
Roedd adferiad llwyddiannus y Cyngor yn fater
i'r Aelodau yn unigol ac fel corff. Dygodd y Rheolwr-gyfarwyddwr
Dros Dro sylw'r Cyngor at baragraff 10 yn yr adroddiad ar y
cyfarfod cyntaf. ‘Roedd yn glir iddo, o'r trafodaethau a
gafodd gyda'r Bwrdd, nad oedd beio problemau'r Cyngor ar
'handful of members'
yn ddadl nac yn esgus cynaliadwy.
Byddai'r Bwrdd yn edrych ar y mwyafrif distaw nad ydynt wedi
herio gweithgareddau pitw, plwyfol ac weithiau dialgar ychydig o
bobl neu, sydd hyd yn oed yn waeth, sydd edi cytuno i gael eu
defnyddio neu eu dylanwadu i gefnogi gweithredu o'r fath.
Byddai'r Aelodau yn ymwybodol bod Swyddfa Archwilio Cymru
wedi mynegi pryderon y gall aelodau newydd y Cyngor, dros amser,
efelychu ymddygiad rhai o'r aelodau profiadol a hynny'n gwneud drwg
i'r Cyngor cyfan. Roedd hyn yn berygl gwirioneddol i oroesiad
y Cyngor.
|
|
|
|
|
|
Dros yr ychydig fisoedd nesaf byddai'r Bwrdd
yn canolbwyntio ar yr isod:-
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Arsylwi mewn cyfarfodydd gan gynnwys cyfarfodydd y
Pwyllgor Cynllunio.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Gwahodd pob Arweinydd Grwp i ddod i gyfarfod o'r Bwrdd yn
y dyfodol i drafod camau y gallant eu cymryd.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Gwahodd Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru i roi cymorth ar
gyfer hyfforddi aelodau.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Ystyried rôl y Pwyllgor Safonau a'r Swyddog Monitro
ar sut y gellir cynyddu eu heffaith ymarferol.
|
|
|
|
|
|
|
Ar yr un pryd byddant hefyd yn dymuno edrych
ar nifer o feysydd gwasanaeth.
|
|
|
|
|
|
Ym marn y Rheolwr-gyfarwyddwr Dros Dro, nid
oedd y cynnydd a wnaed hyd yma wedi gwneud argraff dda o gwbl ar y
Bwrdd Rheoli, yn arbennig o gofio bod gwraidd y problemau yn y maes
ymddygiad personol a chyfrifoldeb personol.
|
|
|
|
|
|
_________________________
|
|
|
|
|
|
Dywedodd y
Rheolwr-gyfarwyddwr Dros Dro wrth y Cyngor ei fod yn paratoi
Cynllun Gweithredu ar hyn o bryd a'i bod hi'n hollbwysig bod
aelodau yn ymroi i'r Cynllun hwnnw a'r Cynllun Adfer. Roedd yn gwbl
glir y byddai'r Bwrdd Adfer yn parhau hyd nes y byddai'n hyderus
bod newid cynaliadwy wedi digwydd o fewn y Cyngor.
|
|
|
|
|
|
Byddai'n ymgynghori gyda
staff yn fuan ynghylch ailstrwythuro Adran y Rheolwr-gyfarwyddwr.
Roedd y Rheolwr-gyfarwyddwr i fod i ganolbwyntio ar
strategaeth, perfformiad a rheoli enw da. Nid oedd angen
Adran i wneud hynny. Cynhelid arolwg hefyd ymysg staff i ofyn
am eu barn ynghylch sut mae'r Cyngor yn cael ei reoli.
|
|
|
|
|
|
‘Roedd angen gwneud
llawer iawn o waith ar baratoi cynllun strategol ar gyfer y Cyngor
a'i integreiddio yn y broses gyllidebol. Roedd gwaith da yn
cael i wneud o ran ymgysylltu gyda chymunedau ac ‘roedd
sesiynau hawl i holi a gafwyd ledled yr Ynys yn ddiweddar wedi bod
yn ddefnyddiol iawn yn y cyswllt hwnnw.
|
|
|
|
|
|
Er gwaethaf enw drwg y
Cyngor, roedd llawer iawn o waith da iawn yn cael ei wneud gan
weithlu ymroddgar a ffyddlon iawn. Roedd angen i'r Cyngor
ddathlu ei lwyddiannau ac roedd llawer ohonynt.
|
|
|
|
|
|
Roedd y Cynllun Gweithredu
yn debygol o ganolbwyntio ar y 6 maes allweddol isod:-
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Cryfhau Llywodraethu - yn arbennig ymddygiad. Roedd
yn debyg ei fod wedi cael mwy o ohebiaeth ynghylch cwynion am
aelodau a swyddogion mewn pythefnos nag y byddai'n disgwyl ei gael
mewn 12 mis - mwy nag yn unrhyw Gyngor arall yr oedd wedi gweithio
ynddo. Roedd yn gobeithio mai ôl effaith hynny oedd llawer o
hyn. Roedd yn rhaid i'r Cyngor hwn reoli ei hun yn hytrach na
chael ei reoli'n allanol. Dyna oedd y nod yr oedd yn rhaid
i'r Cyngor hwn ei gyrraedd. Roedd llawer o Gynghorau eraill
wedi llwyddo i wneud hynny'n weddol lwyddiannus.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cyfeiriodd at y ffaith bod yr Arweinydd wedi gosod esiampl
bwysig yn hyn o beth yn ddiweddar, lle gofynnwyd i aelod ymddiheuro
ac fe wnaeth. Roedd yn gobeithio bod hynny wedi tynnu llinell o dan
y mater. Roedd hwn yn fater a allai, yn y gorffennol, fod
wedi arwain at gyfeiriad i Bwyllgorau, cyrff allanol ac ati.
Roedd hwn yn fan cychwyn eithaf pwysig ac roedd angen ei
efelychu ar draws rhannau eraill y Cyngor.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Hyfforddi a datblygu Aelodau a Staff.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Arwain ac ymgysylltu gyda'r Gymuned - ‘roedd yn gwbl
hanfodol bod y rheini a oedd yn dal asedau'r Cyngor ar
ymddiriedoleth ar ran pobl y Sir yn ymgysylltu'n effeithiol gyda'r
cyhoedd o gofio, yn aml iawn, nad oedd pobl yn cymryd rhan yn y
broses wleidyddol ddemocrataidd am ba reswm bynnag.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Datblygu arweinyddiaeth fwy effeithiol gan swyddogion -
roedd hyn wedi dioddef mewn cyfnod pan nad oedd yr amgylchedd
gwleidyddol yn iach. Roedd hi'n weddol anodd i swyddogion
wneud penderfyniadau ac arwain yn gadarn yn absenoldeb
arweinyddiaeth wleidyddol gadarn. Roedd arwyddion o welliant
calonogol yn y maes hwnnw. Nid oedd modd dal swyddogion yn
atebol, oni bai fod yna arweinyddiaeth wleidyddol gadarn ac oni bai
fod aelodau yn datganoli ac yn dirprwyo awdurdod i'r swyddogion
hynny a’u dal yn gwbl atebol wedyn. Materion
gweithredol o ran eu natur oedd rhai o'r materion a drafodwyd
heddiw dan y Cynllun Gwella ac ni ddylent erioed fod wedi dod i'r
lefel hon o drafodaeth yn y lle cyntaf a dylent fod wedi eu datrys
ynghynt o lawer. Mewn amgylchedd gwleidyddol
cecrus ac o greu hinsawdd lle nad oedd hi'n glir pwy oedd yn
gyfrifol, lle nad oedd dealltwriaeth glir o’r llinellau
gweithredol/ gwleidyddol, byddai pethau yn torri i lawr rhwng
aelodau a swyddogion.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Sicrhau bod y Cyngor yn gweithredu yn fwy fel busnes -
roedd y Cyngor hwn yn fusnes mawr ac roedd angen iddo weithredu yn
llawer mwy fel busnes ar draws y Cyngor cyfan.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
Gwrthdroi'r patrwm perfformio - roedd Swyddfa Archwilio
Cymru wedi honni, o gofio natur gecrus gwleidyddiaeth ym Môn
a'r berthynas rhwng Aelodau a Grwpiau Gwleidyddol, bod hynny wedi
arwain at arweinyddiaeth wleidyddol wael a rhywfaint o dystiolaeth
fod perfformiad yn dirywio yn y Cyngor. Nid oedd y
dystiolaeth yn anorchfygol, ond roedd rhaid i'r Cyngor gymryd sylw
o'r rhybuddion hyn a sicrhau ei fod yn gwella perfformiad yn y
meysydd hynny.
|
|
|
|
|
|
|
Trwy roi sylw i'r 6 maes uchod, byddai'r
Cyngor yn gallu rhoi sylw i fater yr enw sydd ganddo.
|
|
|
|
|
|
‘Roedd yn amlwg bod y Bwrdd Adfer yn
bryderus ynghylch agweddau aelodau unigol. ‘Roeddent
wedi dweud yn glir nad oedd unrhyw gerdyn 'get out of jail' ar gael
yma. Nid dim ond mater o rai aelodau yn camymddwyn ydoedd,
ond y lleill oedd wedi caniatau i'r aelodau hynny gamymddwyn.
Eglurwyd hyn yn ddiamwys yn yr ohebiaeth gyda'r Gweinidog ac yn
wir, yn y sylwadau a wnaed iddo ef fel Rheolwr-gyfarwyddwr Dros
Dro.
|
|
|
|
|
|
Roedd rhai pethau da iawn yn digwydd yn y
Cyngor hwn ac nid oedd yn agos i fod mor ddrwg ag yr oedd yn
ymddangos. Fodd bynnag, ‘roedd yna rai problemau a oedd
wedi gwreiddio'n ddyfn ac onid oedd deinameg wleidyddol yn y Cyngor
yn newid, byddai'n parhau i gael effaith andwyol ar y sefydliad
cyfan a byddai sail i ofnau Swyddfa Archwilio Cymru ynghylch
dirywiad yn y gwasanaethau a ddarperir.
|
|
|
|
|
|
Dylai'r Cynllun Strategol ganolbwyntio ar y
1000 o swyddi a gollwyd, y ffaith bod GDP yr Ynys fesul pen o'r
boblogaeth ymysg yr isaf yn y Deyrnas Gyfunol gyfan. Dylid
canolbwyntio ar y setliadau grant siomedig sy'n dod o Gaerdydd
a’r materion mawr lle etholwyd aelodau i warchod a hyrwyddo
budd yr Ynys. Dyna oedd y math o drafodaeth a ddylai ddigwydd
yn Siambr y Cyngor.
|
|
|
|
|
|
Roedd yr arwyddion yn galonogol oherwydd bod
argoelion bod pethau yn dechrau gwella. Fodd bynnag,
‘roedd yn bwysig nad oedd eraill yn peryglu cynnydd.
Dyna allai ddigwydd mewn Cyngor fel hwn. Cyfrifoldeb
pob aelod unigol oedd gwneud yn siwr nad oedd hynny'n
digwydd.
|
|
|
|
|
|
Roedd y Bwrdd Adfer am ganolbwyntio ar
ddeinameg y Cyngor yn y maes gwleidyddol. Yn y 3-4 mis cyntaf o'u
gwaith byddant angen gweld Arweinwyr y Grwpiau unigol, arsylwi mewn
cyfarfodydd, ac edrych ar sut ‘roedd y Pwyllgor Cynllunio yn
gweithredu.
|
|
|
|
|
|
Manteisiodd yr Arweinydd ar y cyfle i ddiolch
i'r Rheolwr-gyfarwyddwr Dros Dro am ei sylwadau. Wrth gwrs,
‘roedd angen gweithio fel tîm er mwyn sicrhau bod y
Cyngor hwn yn dod allan o oruchwyliaeth y Bwrdd Adfer. Roedd
y Cyngor hwn yn wynebu problemau ariannol anferth. Ymbiliodd
ar aelodau'r Cyngor i ddarllen y dogfennau a oedd ger eu bron
heddiw dro ar ôl tro. Roedd yna negeseuon grymus iawn
yn y dogfennau hynny -rhai yr oedd yn rhaid i'r holl aelodau gymryd
sylw ohonynt.
|
|
|
|
|
|
Nid oedd ffordd arall. Roedd yn rhaid
i'r Cyngor hwn gydymffurfio. Byddai'n cyfarfod gyda Dr. Brian
Gibbons, y Gweinidog ar gyfer Llywodraeth Leol yfory. Roedd
yr holl aelodau yn eu swyddi i wasanaethu etholwyr Môn hyd
eithaf eu gallu. Ar y cyfan ‘roedd yn teimlo bod
agweddau wedi gwella ond erys rhai eithriadau. Fel Arweinydd
ei grwp, roedd yn mynnu ar ddisgyblaeth yn ei grwp. Gofynnodd
i Arweinyddion y grwpiau eraill hefyd ddangos disgyblaeth o'r fath
pan oedd pethau yn dechrau mynd yn flêr. I'r aelodau
hynny nad oeddent mewn grwp, gofynnodd iddynt feddwl am y
datganiadau cyhoeddus a oedd yn cael eu gwneud oherwydd bod hynny
yr un mor andwyol a chamymddwyn o fewn grwp gwleidyddol.
|
|
|
|
|
|
Diolchodd y Cynghorydd C. Ll. Everett i Mr.
Bowles am ei annerchiad. Awgrymodd y dylai'r Bwrdd Adfer
gwrdd yn y swyddfeydd hyn yn hytrach nag oddi ar yr Ynys. Byddai
hynny'n rhoi hyder i'r staff a'r aelodau. Roedd cyfeiriad yn
yr adroddiad at gerdded allan o'r Pwyllgor Archwilio. Roedd yr
aelod dan sylw wedi ymddiheuro ond nid i'r Cyngor hwn nac i
swyddogion yr awdurdod. Roedd yn falch o weld bod yr
Arweinydd wedi disgyblu'r aelod dan sylw (nad oedd yn gallu bod yn
bresennol heddiw). Efallai bod angen symud yn ôl i'r
hen system o benodi Maer ar gyfer y Cyngor ac anghofio am y system
grwpiau.
|
|
|
|
|
|
Yn ei ymateb dywedodd yr Arweinydd bod yr
aelod dan sylw wedi ei sicrhau y byddai'n ymddiheuo’n
gyhoeddus am y sylwadau a wnaed yn y cyfarfod hwnnw.
|
|
|
|
|
|
Roedd y Cynghorydd H. W. Thomas hefyd yn falch
o glywed y byddai ymddiheuriad llawn yn cael ei wneud.
Dywedodd wrth yr Arweinydd bod doniau ar bob ochr i'r Siambr
ac y dylid defnyddio'r bobl iawn ar gyfer y swyddi iawn.
Roedd yn bwysig cael y tîm cryfaf posib i gwblhau'r
gwaith dan sylw. Gofynnodd yn barchus fod hynny'n cael
sylw.
|
|
|
|
|
|
Ymatebodd yr Arweinydd trwy ddweud bod angen
harneisio'r holl sgiliau a'r doniau sydd ar gael.
|
|
|
|
|
|
Nid oedd y Cynghorydd K. Evans am i'r Cyngor
hwn gael ei ddileu oddi ar y map os nad oedd yn gallu cydymffurfio
gyda'r Cynllun Gweithredu. Nid oedd y Cyngor hwn yn dymuno
mynd yn ôl i hen ddyddiau Cyngor Sir Gwynedd a oedd yn
gweithredu rhwng 1974 a 1995 pan oedd Ynys Môn yn frawd bach
i Sir Gaernarfon ac roedd yn rhaid iddo stryffaglio am friwsion.
Ymbiliodd ar yr aelodau i ddechrau byhafio a gweithio gyda'i
gilydd fel yn y dyddiau cyn grwpiau gwleidyddol. Ffurfiwyd
Grwp Menai er mwyn rhoi pob cyngor i Mr. Bowles yn y gwaith caled
oedd o'i flaen.
|
|
|
|
|
|
Dywedodd Y Cynghorydd Jim Evans nad oedd yn
deall y cyfeiriad a wnaed dan baragraff 18 yr adroddiad o ran
problemau gyda'r Pwyllgor Cynllunio. Gofynnodd am
eglurhad.
|
|
|
|
|
|
Ymatebodd yr Arweinydd bod y Tîm
Archwilio Llywodraethu Corfforaethol wedi cael 70 o gwynion ond nid
oedd yn hysbys faint o'r cwynion hyn oedd yn ymwneud â'r
Pwyllgor Cynllunio.
|
|
|
|
|
|
Diolchodd y Cynghorydd P. S. Rogers i Mr.
Bowles am ei adroddiad. Tynnodd sylw at y cyfeiriad yn yr
adroddiad ynghylch rhybuddion difrifol ynghylch goroesiad yr
awdurdod hwn fel corff annibynnol. Ni fu unrhyw welliant yn y
Cyngor ers casgliadau Adroddiad Swyddfa Archwilio Cymru.
|
|
|
|
|
|
‘Roedd yn croesawu'r cyfeiriad a wnaed
gan Mr. Bowles ac Arweinydd y Cyngor at hunanreoleiddio.
Roedd y feirniadaeth neu’r cwynion a gafwyd am y
Pwyllgor Cynllunio yn wir yn ei farn ef. ‘Roedd yn
croesawu'r ffaith bod yr Arweinydd wedi gweithredu yn sgil un o'r
aelodau yn taranu allan o'r Pwyllgor Archwilio. Fodd bynnag,
nid oedd yn deall pam bod yr aelod hwnnw wedi cael ei sedd yn
ôl ar y Pwyllgor pan oedd wedi ymddiswyddo a cherdded allan.
Dylai'r aelod hwnnw ymddiheuro'n gyhoeddus i bawb am yr hyn a
ddywedodd. Bu cwyn arall yn erbyn yr aelod mewn perthynas
â chais yr oedd ef (y Cynghorydd Rogers) wedi ei wneud yn y
Pwyllgor Cynllunio fis diwethaf. ‘Roedd yn gobeithio y
byddai'r Arweinydd yn cymryd camau yn y cyswllt hwn hefyd.
‘Roedd problem hefyd yn y Benllech lle ceisiwyd iawndal
ac roedd hynny o ganlyniad i ymyrraeth yr un aelod.
|
|
|
|
|
|
Cyfeiriodd y Cynghorydd Rhian Medi at y
problemau ieithyddol yr oedd wedi eu codi gyda'r
Rheolwr-gyfarwyddwr Dros Dro. Mynegodd bryder ynghylch y
perygl y gallai'r Cyngor dychwelyd i'w hen ffyrdd unwaith y bydd
gwaith y Bwrdd Adfer wedi dod i ben. Ymbiliodd ar i'r aelodau o'r
Cyngor sy'n siarad Cymraeg wneud hynny yng nghyfarfodydd y Cyngor.
Os nad oeddent yn gwneud, ‘roedd perygl y byddai'r
Siambr yn cael ei Seisnigeiddio. Mae'n rhaid i’r holl
aelodau yn awr reoli eu hymddygiad yn y siambr a symud i ffwrdd o'r
ymosodiadau personol a dialedd y gorffennol.
|
|
|
|
|
|
Diolchodd y Cynghorydd Aled Morris Jones i Mr.
Bowles am y ffordd yr oedd wedi crynhoi'r materion yr oedd y Cyngor
yn eu hwynebu ac am gyfleu gwir natur y sefyllfa. ‘Roedd yn
credu bod y Cyngor hwn wedi newid yn ddramatig ers Mai 2008
oherwydd bod pobl yn awr yn cael y parch yr oeddent yn ei haeddu
fel unigolion.
|
|
|
|
|
|
Cynigiodd y Cynghorydd K. Evans bod y Cyngor
yn derbyn yr adroddiad ac Atodiad A yn ei gyfanrwydd, gan gydnabod
arwyddocad y cynnwys a chan sicrhau'r Rheolwr-gyfarwyddwr Dros Dro
a'r Bwrdd Adfer o gefnogaeth ac ewyllys da'r Cyngor yn eu
hymdrechion.
|
|
|
|
|
|
Eiliwyd y cynnig gan yr Arweinydd ac fe gafodd
ei gario gan y Cyngor.
|
|
|
|
|
|
PENDERFYNWYD derbyn cynnwys yr
adroddiad.
|
|
|
|
|
|
|
5
|
CAU ALLAN Y WASG A'R CYHOEDD
|
|
|
|
|
|
|
Dan Adran 100 (A)(4)
Ddeddf Llywodraeth Leol 1972, gyrrwyd y wasg a'r cyhoedd allan o'r
cyfarfod yn ystod y drafodaeth ar yr eitem a ganlyn, oherwydd y
tebygrwydd y câi gwybodaeth ei rhyddhau a honno'n wybodaeth y
gwna Paragraff 16, Atodlen 12A y Ddeddf eithriad ohoni fel y
diffinnir y wybodaeth yn y Ddeddf ac yn y Prawf Budd y Cyhoedd sydd
ynghlwm.
|
|
|
|
|
|
|
6
|
AWDURDOD AR GYFER IAWNDAL STATUDOL YN DILYN DIDDYMU
CANIATÂD CYNLLUNIO
|
|
|
|
|
|
|
Cyflwynwyd - Adroddiad ar
y cyd gan y Pennaeth Gwasanaeth (Cynllunio) a'r Rheolwr
Gwasanaethau Cyfreithiol.
|
|
|
|
|
|
Adroddwyd - Bod yr
Ombwdsmon ar gyfer Gwasanaethau Cyhoeddus yng Nghymru, mewn
adroddiad dyddiedig 14 Ionawr 2008, wedi argymell fod y Cyngor yn
diddymu caniatâd cynllunio penodol ar dir ar yr Ynys.
Rhoddwyd y caniatâd yn 2007 i godi annedd sengl a
mynedfa newydd i gerbydau.
|
|
|
|
|
|
Canlyniad cwyn a wnaed i'r
Ombwdsmon oedd iddo farnu bod y Cyngor wedi camweinyddu yn yr achos
ac na ddylai caniatâd fod wedi ei roi. Rhoddwyd y
caniatâd gan y Pwyllgor Cynllunio a Gorchmynion (y Pwyllgor)
yn ei gyfarfod yn Chwefror 2007, yn groes i argymhelliad ei
swyddogion.
|
|
|
|
|
|
Ym Mai 2008, fe
ddirprwyodd y Cyngor llawn y cyfrifoldeb o ystyried adroddiad ac
argymhellion yr Ombwdsmon i'r Pwyllgor. Yn ei gyfarfod ar 16
Mai 2008 fe benderfynodd y Pwyllgor dderbyn yr argymhelliad a
diddymu'r caniatâd.
|
|
|
|
|
|
Ar ôl dilyn y
gweithdrefnau statudol fe ddiddymwyd y caniatâd tuag at
ddiwedd 2008.
|
|
|
|
|
|
‘Roedd swyddogion yn
awr yn ceisio awdurdod dirprwyol i setlo'r hawliad am iawndal sy'n
codi o ddiddymu'r caniatâd.
|
|
|
|
|
|
Rhoddodd y Rheolwr
Gwasanaethau Cyfreithiol y wybodaeth ddiweddaraf i'r aelodau ar y
datblygiadau ers ysgrifennu'r adroddiad. Rhoddodd yr
Aelod Lleol ar gyfer y perchenogion ragor o wybodaeth i'r aelodau
ynghylch natur gymhleth y mater hwn. Y gobaith oedd y
gallai'r Cyngor gytuno ar delerau heb orfod mynd i gyflafareddiad.
‘Roedd yr aelod lleol yn derbyn yr argymhellion a wnaed
yn yr adroddiad.
|
|
|
|
|
|
PENDERFYNWYD
|
|
|
|
|
|
Dirprwyo grym i'r Rheolwr Gwasanaethau
Cyfreithiol:-
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ
|
setlo'r hawliad hwn am iawndal statudol sy'n codi o
ddiddymu'r caniatâd cynllunio, ar delerau y mae ef yn eu
hystyried yn rhai rhesymol ac yn dilyn ymgynghori gyda'r
Cyfarwyddwr Corfforaethol (Cyllid) a'r Pennaeth Gwasanaeth
(Cynllunio).
|
|
|
|
|