Rhaglen a Phenderfyniadau

Cyflwyno, i’w cadarnhau, gofnodion drafft y cyfarfodydd canlynol o’r Cyngor Sir: -

•   3 Rhagfyr, 2024

•   12 Rhagfyr, 2024 (Arbennig)

Cadarnhawyd bod cofnodion cyfarfodydd canlynol Cyngor Sir Ynys Môn yn gywir :-

·          3 Rhagfyr 2024;

·          12 Rhagfyr 2024 (Arbennig).

Derbyn unrhyw ddatganiad o ddiddordeb gan unrhyw Aelod neu Swyddog parthed unrhyw eitem o fusnes.

Datganodd y Prif Swyddogion ddiddordeb personol sylweddol mewn perthynas ag Eitem 12 – Datganiad Polisi Tâl 2025, ac nid oeddent yn bresennol yn ystod y drafodaeth na’r bleidlais ar y mater.

Derbyn unrhyw ddeiseb yn unol â pharagraff 4.1.11 y Cyfansoddiad.

Ni dderbyniwyd yr un ddeiseb.

I dderbyn y Rhybudd o Gynigiad canlynol gan y Cynghorydd Geraint Bebb.

‘Yn 2014, dynododd Ystâd y Goron ardal o wely’r môr oddi ar arfordir Ynys Cybi ar gyfer ynni’r llanw. Y nod i gynllun Morlais yw chware rhan wrth daclo newid hinsawdd tra’n sicrhau budd economaidd a chymdeithasol i gymunedau Ynys Môn, ond er mwyn gwneud hynny, mae’n rhaid talu lês blynyddol i Ystâd y Goron.

Amcangyfrifir bod Ystâd y Goron yn berchen ar 65% o flaendraeth a gwelyau afonydd y genedl, a mwy na 50,000 erw o dir. Mae gwerth daliadau Ystâd y Goron yng Nghymru wedi codi o £96m yn 2020 i dros £853m yn 2023.

Dangosodd arolwg barn YouGov a gynhaliwyd yn 2023 fod 58% o bleidleiswyr Cymru o blaid i Gymru gymryd rheolaeth o asedau’r stad yng Nghymru yn hytrach na’i bod yn aros yn nwylo Trysorlys y DU.

Fydd hyn yn gwneud Cymru’n gyfartal a’r Alban sydd wedi cael yr hawl ers 2017.  Mae coffrau stad y goron yn yr Alban werth dros £100m y flwyddyn. Swm sy’n gallu gwneud gwahaniaeth.

Gofyn ydwyf felly i rhoi enw ein awdurdod i’r ymgyrch hon, gan y gallai newid bywydau a gwella ein holl gymunedau. Dylai cenedl Cymru fod â rheolaeth lwyr dros ei hasedau ei hun fel bod yr elw o fudd i’n cymunedau a’n gwlad fel a nodais yn yr esiampl o brosiect Morlais.

Rwyf yn gofyn i fy nghyd gynghorwyr am eu cefnogaeth i ofyn i Arweinydd ein Cyngor ysgrifennu at Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU a gwneud datganiad cyhoeddus yn galw am ddatganoli Ystâd y Goron i Gymru a hynny fel mater o frys.’

Cyflwynwyd - Rhybudd o Gynnig gan y Cynghorydd Geraint Bebb:-

‘Yn 2014, dynododd Ystâd y Goron ardal o wely’r môr oddi ar arfordir Ynys Cybi ar gyfer ynni’r llanw. Y nod i gynllun Morlais yw chwarae rhan wrth daclo newid hinsawdd tra’n sicrhau budd economaidd a chymdeithasol i gymunedau Ynys Môn, ond er mwyn gwneud hynny, mae’n rhaid talu les blynyddol i Ystâd y Goron.

Amcangyfrifir bod Ystâd y Goron yn berchen ar 65% o flaendraeth a gwelyau afonydd y genedl, a mwy na 50,000 erw o dir. Mae gwerth daliadau Ystâd y Goron yng Nghymru wedi codi o £96m yn 2020 i dros £853m yn 2023.

Dangosodd arolwg barn YouGov a gynhaliwyd yn 2023 fod 58% o bleidleiswyr Cymru o blaid i Gymru gymryd rheolaeth o asedau’r stad yng Nghymru yn hytrach na’i bod yn aros yn nwylo Trysorlys y DU.

Byddai hyn yn gwneud Cymru’n gyfartal â’r Alban sydd wedi cael yr hawl ers 2017. Mae Stad y Goron werth dros £100 miliwn y flwyddyn. Swm sy’n gallu gwneud gwahaniaeth.

Gofyn ydwyf felly i roi enw ein hawdurdod i’r ymgyrch hon, gan y gallai newid bywydau a gwella ein holl gymunedau. Dylai cenedl Cymru fod â rheolaeth lwyr dros ei hasedau ei hun fel bod yr elw o fudd i’n cymunedau a’n gwlad fel y nodais yn yr esiampl o brosiect Morlais.

Rwyf yn gofyn i fy nghyd gynghorwyr am eu cefnogaeth i ofyn i Arweinydd ein Cyngor ysgrifennu at Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU a gwneud datganiad cyhoeddus yn galw am ddatganoli Ystâd y Goron i Gymru a hynny fel mater o frys.’

Derbyniwyd y Cynnig.

Cyflwyno adroddiad gan y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau)/Swyddog Adran 151, fel y’i cyflwynwyd i’r Pwyllgor Gwaith ar 18 Chwefror 2025.

PENDERFYNWYD, yn unfrydol, i dderbyn Adroddiad yr Adolygiad Canol Blwyddyn ar Reoli’r Trysorlys ar gyfer 2024/25.

Cyflwyno adroddiad gan y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau)/Swyddog 151, fel y’i cyflwynwyd i’r Pwyllgor Gwaith ar 27 Chwefror 2025.

PENDERFYNWYD, yn unfrydol, i dderbyn y Strategaeth Gyfalaf 2025-2030.

Cyflwyno adroddiad gan y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau)/Swyddog Adran 151, fel y’i cyflwynwyd i’r Pwyllgor Gwaith ar 27 Chwefror 2025.

PENDERFYNWYD, yn unfrydol, i gymeradwyo’r Datganiad Strategaeth Rheoli Trysorlys ar gyfer 2025/2026.

(a)  CYLLIDEB REFENIW 2025/2026

I dderbyn adroddiad gan y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau)/ Swyddog Adran 151, fel a gyflwynwyd i’r Pwyllgor Gwaith ar 27 Chwefror  2025.

(b)  CYLLIDEB GYFALAF 2025/2026

I dderbyn adroddiad gan y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau) / Swyddog Adran 151, fel a gyflwynwyd i’r Pwyllgor Gwaith ar 27 Chwefror 2025.

  (c)  GOSOD Y DRETH GYNGOR 2025/2026

I dderbyn adroddiad gan y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau) / 

Swyddog Adran 151.

PENDERFYNWYD:-

·      Cymeradwyo’r gyllideb gyfalaf ar gyfer 2025/2026.

·     Derbyn y Penderfyniad drafft ar y Dreth Gyngor, fel y nodir yn (c) ar y Rhaglen.

Cyflwyno adroddiad gan y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Busnes y Cyngor)/Swyddog Monitro, fel y’i cyflwynwyd i’r Pwyllgor Gwaith ar 18 Chwefror 2025.

PENDERFYNWYD, yn unfrydol, i gymeradwyo’r Polisi Iaith Gymraeg diwygiedig.

Cyflwyno adroddiad gan y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Busnes y Cyngor)/Swyddog Monitro.

PENDERFYNWYD :-

·          i sefydlu Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar y Cyd ar gyfer Cyd-bwyllgor Corfforedig y Gogledd, gyda’r Cylch Gorchwyl a nodir yn Atodiad 1;

·          y bydd pwerau’r pwyllgorau craffu lleol o dan Reoliadau Cyd-bwyllgorau Corfforedig (Cyffredinol) (Rhif 2) (Cymru) 2022 yn cael eu cadw;

·          y bydd y rhai a enwebir i’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar y Cyd o Gyngor Sir Ynys Môn yn adlewyrchu cydbwysedd gwleidyddol Cyngor Sir Ynys Môn yn hytrach nag aelodaeth y Cynghorau Cyfansoddol gyda’i gilydd;

·          y bydd ysgrifenyddiaeth y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar y Cyd yn cael ei darparu gan y CBC yn unol â’r Cylch Gorchwyl.

Cyflwyno adroddiad gan y Pennaeth Proffesiwn (Adnoddau Dynol) a Thrawsnewid.

PENDERFYNWYD cymeradwyo Datganiad Polisi Tâl y Cyngor ar gyfer 2025/2026.