Rhaglen a chofnodion

Derbyn unrhyw ddatganiad o ddiddordeb gan unrhyw Aelod neu Swyddog parthed unrhyw eitem o fusnes.

Ni dderbyniwyd unrhyw ddatganiad o ddiddordeb.

Cyflwyno cofnodion cyfarfod blaenorol y Pwyllgor Sgriwtini Corfforaethol a gynhaliwyd ar 22 Tachwedd, 2022.

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod blaenorol y Pwyllgor Sgriwtini Corfforaethol a gynhaliwyd 22 Tachwedd, 2022, a chadarnhawyd eu bod yn gywir.

Cyflwyno adroddiad y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau)/Swyddog Adran 151 a’r Rheolwr Sgriwtini.

Cyflwynwyd adroddiad y Rheolwr Sgriwtini ar gyfer ystyriaeth y Pwyllgor. Roedd yr adroddiad yn amlinellu’r cyd-destun ar gyfer proses gosod cyllideb 2023/24, ynghyd â’r prif faterion a chwestiynau ar gyfer Sgriwtini o ran gwerthuso cynigion cyllideb refeniw cychwynnol y Pwyllgor Gwaith. Roedd adroddiad y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau)/Swyddog Adran 151 i’w gyflwyno i gyfarfod y Pwyllgor Gwaith ar 24 Ionawr, 2023  yn gosod y gyllideb refeniw dros dro am 2023/24 wedi’i atodi o dan Atodiad 1.

Wrth gyflwyno’r cynigion cychwynnol ar gyfer cyllideb 2023/24, dywedodd y Cynghorydd Robin Williams, Aelod Portffolio Cyllid, Busnes Corfforaethol a Boddhad Cwsmer fod y gyllideb arfaethedig o £171.438m yn cynrychioli cynnydd yn y rhanbarth o £14m yn fwy na chyllideb y flwyddyn flaenorol, gyda chwyddiant yn elfen bwysig o hyn, sy’n her barhaus i’r Cyngor a thrigolion. Er bod y setliad ariannu dros dro ar gyfer llywodraeth leol a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru ar 14 Rhagfyr, 2022 yn well na’r hynny a ddisgwyliwyd ar gyfer Ynys Môn, mae bwlch ariannu o £5.396m (cyn unrhyw newid i’r Dreth Gyngor) yn 2023/24. Ystyriwyd sawl opsiwn i bontio’r bwlch er mwyn cyrraedd y gyllideb arfaethedig, gan ystyried lefel y gwariant nesaf yn seiliedig ar y setliad drafft gan Lywodraeth Cymru, ac opsiynau sy’n gysylltiedig â lefel y Dreth Gyngor. Mae’r gyllideb arfaethedig yn ceisio cael cydbwysedd rhwng lleihau gwasanaethau a chynyddu’r Dreth Gyngor, sy’n ddull a gefnogir yn gyffredinol gan ganlyniadau’r ymgynghoriad cyhoeddus a adroddir arno ar wahân i’r cyfarfod hwn. Os ariennir y diffyg ariannol drwy’r Dreth Gyngor yn unig, golyga hyn y bydd angen cynyddu’r Dreth Gyngor 12%. Er mwyn lleihau’r cynnydd yn y Dreth Gyngor, byddai angen defnyddio arian wrth gefn y Cyngor ei hun, neu ddefnyddio arbedion y gyllideb refeniw. Amcangyfrifir y bydd gan y Cyngor oddeutu £14m o arian wrth gefn erbyn diwedd y flwyddyn ariannol bresennol. Cedwir £9m ohono yn unol â pholisi cyffredinol y Cyngor i gadw 5% o’r gyllideb refeniw net fel y lefel sylfaenol o falansau, sy’n gadael £5 miliwn y gellid ei ddefnyddio i gau’r bwlch ariannu. Er bod hynny’n opsiwn, ni chredir y byddai’n briodol defnyddio’r arian wrth gefn sydd ar gael yn 2023/24 o ystyried nad yw’r rhagamcanion ariannol ar gyfer 2024/25 a 2025/26 yn galonogol. Yn hytrach, awgrymir defnyddio dim ond rhan o’r arian wrth gefn i gydbwyso cyllideb 2023/24. Mae’r gyllideb sy’n cael ei chynnig yn cyfuno arbedion o £1.393m, defnyddio £1.758m o arian wrth gefn y Cyngor a chynyddu’r Dreth Gyngor o 5%. Cynigir hefyd y bydd y premiwm ar ail dai yn codi o 50% i 75% yn unol â pholisi’r Pwyllgor Gwaith i gynyddu’r ffi dros gyfnod o amser. Er gwaethaf y cynnydd arfaethedig yn y Dreth Gyngor, mae’r dreth gyngor ar Ynys Môn ymhlith y cyfraddau isaf yng Nghymru, ac yn seiliedig ar wybodaeth hyd yma, y gyfradd hon fydd yr isaf yng ngogledd Cymru yn 2023/24.

Dywedodd y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau)/Swyddog Adran 151 er bod y sefyllfa ariannol yn llawer gwell na hyn a ragwelwyd yn y Cynllun Ariannol  ...  Gweld y Cofnodion llawn ar gyfer eitem 3.

Cadeirydd y Panel Sgriwtini Cyllid i adrodd.

Bu i’r Cynghorydd Dafydd Roberts, Cadeirydd y Panel Sgriwtini Cyllid, adrodd ar ganlyniad cyfarfod y Panel ar 12 Ionawr, 2023, fel y cyfeiriwyd ato yn y naratif ar gyfer eitem 3 uchod.

Cyflwyno adroddiad y Pennaeth Proffesiwn (AD) a Thrawsnewid.

Cyflwynwyd i’w ystyried gan y Pwyllgor, adroddiad y Pennaeth Proffesiwn (Adnoddau Dynol) a Thrawsnewid yn cynnwys canlyniad y broses ymgysylltu ac ymateb trigolion i’r ymgynghoriad a’r blaenoriaethau strategol a nodwyd yng Nghynllun Drafft 2023-28 y Cyngor.

Cyflwynodd y Cynghorydd Robin Williams, Aelod Portffolio Cyllid, Busnes Corfforaethol a Boddhad Cwsmer yr adroddiad, a oedd yn cynrychioli pen llanw gweithgarwch ymgysylltu ac ymgynghori  gyda staff, trigolion, partneriaid a rhanddeiliaid, sydd wedi bod ar waith ers dechrau 2022, pan gwblhaodd y Cyngor ei ymarferiad ymgysylltu cyntaf rhwng mis Chwefror a Mawrth 2022. Y bwriad oedd ceisio deall beth roedd trigolion Ynys Môn yn gobeithio y byddai Cynllun y Cyngor yn canolbwyntio arno ar gyfer y 5 mlynedd nesaf. Bu i ganlyniad yr ymarferiad ymgysylltu hwn, a gwaith datblygu dilynol, adnabod chwe blaenoriaeth strategol, ac yna cynhaliwyd ymgynghoriad yn eu cylch o 20 Medi tan 14 Tachwedd 2022. Mae cyfradd yr ymatebion ar gyfer y canfyddiadau’n rhoi lefel hyder o 95% i’r Cyngor, gyda mwy nag 8 o bob 10 ymatebwr yn cytuno gyda’r blaenoriaethau strategol drafft.

Dywedodd y Rheolwr Rhaglen, Cynllunio Busnes a Pherfformiad fod cael dros 2,500 o ymatebwyr yn tystioli i ba mor effeithiol a chynhwysfawr bu’r dull ymgysylltu ac ymgynghori yn ystod y flwyddyn o ran casglu gwybodaeth gan drigolion yr Ynys.

Yn ystod y drafodaeth ddilynol, bu i’r Pwyllgor drafod y materion canlynol -

·      A ellir cynnig sicrwydd y body broses ymgynghori ac ymgysylltu yn gynhwysfawr ac yn bodloni gofynion statudol.

Dywedwyd wrth y Pwyllgor fod y canlyniad yn adlewyrchu’r gwaith a wnaed gan y Cyngor o ran ymgynghori ac ymgysylltu dros y blynyddoedd diwethaf, sydd wedi cydnabod pwysigrwydd rhoi llais i bobl o fewn proses gwneud penderfyniadau’r Cyngor. Mae wedi’i chynllunio a’i rhoi ar waith ar ôl sefydlu Bwrdd Ymgynghori ac Ymgysylltu Corfforaethol rhai blynyddoedd yn ôl gyda Medrwn Môn, ac mae hefyd yn ganlyniad gwaith ar Gynllun blaenorol y Cyngor. Mae’n cyd-fynd ag egwyddor datblygiad cynaliadwy Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol, sy’n pwysleisio’r pwysigrwydd o gynnwys y cyhoedd ym mhenderfyniadau’r Cyngor.  Mae hefyd yn gysylltiedig â’r gwaith a wnaed fel rhan o Llunio Lleoedd a’r hybiau cymunedol. Mae’r adroddiad yn dangos bod y Cyngor wedi creu’r amgylchedd y mae pobl yn barod i gyfrannu ynddo. Er mwyn sicrhau cymaint o gynwysoldeb â phosibl, mabwysiadwyd ffyrdd gwahanol o ymgysylltu, gan gynnwys ar-lein, digidol, wyneb yn wyneb a drwy ddosbarthu copïau caled o’r arolwg yn ogystal â fersiwn hawdd i’w darllen i sefydliadau’r Cyngor, gyda’r broses yn cael ei hysbysebu ar y cyfryngau cymdeithasol, mewn datganiadau i’r wasg, ar y radio a thrwy e-bost at bartneriaid.

·      I ba raddau mae’r blaenoriaethau strategol arfaethedig yn berthnasol a chyraeddadwy heddiw.

Dywedwyd wrth y Pwyllgor fod y broses wedi dangos bod y blaenoriaethau’n berthnasol fel camau gweithredu sy’n cefnogi dyletswyddau statudol y Cyngor a’i ddyheadau ar gyfer yr Ynys. Mae’n fwy anodd dweud gyda sicrwydd a fyddant yn gyraeddadwy yn ystod y pum mlynedd nesaf, sef cyfnod y Cynllun, o gofio bod amgylchiadau’n gallu newid yn gyflym. Er hyn, mae gwaith sylweddol wedi  ...  Gweld y Cofnodion llawn ar gyfer eitem 5.