Eitem Rhaglen

Cyflwyno adroddiad gan y Prif Weithredwr.

Cyflwynwyd – adroddiad gan y Prif Weithredwr i’r Pwyllgor ei ystyried.

Dywedodd y Prif Weithredwr fod gan y Cyngor ddyletswyddau cynllunio ac ymateb brys o dan Ddeddf Argyfyngau Sifil Posibl 2004. Mae'r Cyngor yn brif ymatebwr ac yn cyflawni ei rwymedigaethau trwy gydweithio ag Awdurdodau Lleol Gogledd Cymru trwy Wasanaeth Cynllunio at Argyfwng Rhanbarthol Cynghorau Gogledd Cymru. Dywedodd, yn dilyn ymgynghoriad a chadarnhad trwy'r broses wleidyddol ym mhob Awdurdod Lleol, bod swyddogaethau Cynllunio at Argyfwng pob un o'r chwe awdurdod lleol yng Ngogledd Cymru wedi'u cyfuno'n un gwasanaeth o dan gytundeb rhwng awdurdodau ers 2014. Ychwanegodd, yn ynys gyda dwy bont dros y Fenai, ei bod yn bwysig bod y Cyngor hwn yn gwbl ymroddedig yn y Gwasanaeth Cynllunio at Argyfwng Rhanbarthol fel ei fod yn mynd i’r afael ag unrhyw argyfwng a allai ddigwydd ar yr Ynys a bod y gwasanaethau brys yn bresennol mewn unrhyw ddigwyddiad. Cyfeiriodd y Prif Weithredwr at yr Adroddiad Blynyddol a nododd ei fod yn rhoi sicrwydd bod y Gwasanaeth Cynllunio at Argyfwng Rhanbarthol yn wasanaeth gwydn a bod y Cyngor hwn yn cydweithio’n llawn â'r gwasanaeth.

Wrth ystyried yr adroddiad, trafododd y Pwyllgor y prif faterion a ganlyn:-

• Codwyd cwestiynau ynghylch y risgiau allweddol sy'n wynebu'r ynys a pharodrwydd y Cyngor o ran argyfyngau yn y dyfodol. Ymatebodd y Rheolwr Gweithredol (Tîm Arweinyddiaeth) gan ddweud y câi risgiau eu nodi a'u rheoli'n effeithiol yn ystod trafodaethau mewn Fforwm Gwydnwch a gynrychiolir gan yr Awdurdod. Nododd fod yna Gofrestr Risg Genedlaethol a bod y Gwasanaeth Cynllunio at Argyfwng Rhanbarthol a'r Cyngor yn cyfrannu at adnabod unrhyw risgiau posibl. Ychwanegodd mai toriadau mewn pŵer, stormydd, seibr-ddiogelwch, ac effeithiau ar wydnwch pont Menai a phont Britannia oedd y prif risg allweddol. Dywedodd y Prif Weithredwr ei fod o’r farn bod yr Awdurdod yn barod ar gyfer unrhyw ddigwyddiad, gan fod y lefelau llywodraethu a chyfranogiad yn eu lle; fodd bynnag, roedd yn dibynnu ar gefnogaeth sefydliadau brys eraill. Mynegodd mai cadernid y ddwy bont a’r posibilrwydd y gallai'r ddwy bont gael eu cau’r un pryd oedd y prif bryderon, gan y gallent beri problemau mawr pe ceid argyfwng ar yr Ynys. Dywedodd ei bod yn bwysig parhau i roi pwysau ar Lywodraeth Cymru i gydnabod bod rhaid i’r ddwy bont fod yn wydn ac y gellid dibynnu arnynt.

• Cyfeiriwyd at y risg o danau gwyllt yng Nghoedwig Niwbwrch oherwydd y tywydd sych, gan mai dim ond un briffordd sydd trwy bentref Niwbwrch ac allan ohono a dim ond un maes parcio yn y cyffiniau. Codwyd cwestiynau ynghylch pa drefniadau oedd ar waith i gefnogi’r trefniadau cynllunio at argyfwng i fynd i’r afael â thanau gwyllt posibl yn yr ardal ac i ba raddau yr ymgynghorwyd â phartneriaid allanol. Ymatebodd y Prif Weithredwr drwy ddweud mai Cyfoeth Naturiol Cymru oedd yr awdurdod cyfrifol ar gyfer Coedwig Niwbwrch a bod ganddynt gynllun ymateb brys ar waith. Nododd nad oedd y Cyngor wedi bod yn rhan o unrhyw ymarfer brys gyda Chyfoeth Naturiol Cymru. Dywedodd yr Aelod Lleol dros Niwbwrch fod ganddo bryderon nad oedd yr Awdurdod Lleol yn rhan o unrhyw broses ymarfer brys gyda Chyfoeth Naturiol Cymru mewn perthynas â Choedwig Niwbwrch. Dywedodd y Cadeirydd y dylai'r Gwasanaeth Tân ac Achub, hefyd, fod yn ymwybodol o danau gwyllt posibl. Dywedodd y Prif Weithredwr y byddai'r mater yn cael ei gyfeirio i'w drafod gyda Chyfoeth Naturiol Cymru maes o law.

• Cyfeiriwyd at y canllawiau i Aelodau Etholedig oedd ynghlwm wrth yr adroddiad. Codwyd cwestiynau ynghylch y cynlluniau oedd ar waith i wneud yn siŵr bod yr Aelodau'n ymwybodol o'u rôl. Ymatebodd y Rheolwr Gweithredol (Tîm Arweinyddiaeth) drwy ddweud fod cwrs e-ddysgu ar gael drwy'r pwll dysgu i Aelodau Etholedig ei weld. Nododd y gellid trefnu Sesiwn Briffio gydag Aelodau Etholedig, os oedd angen. Dywedodd yr Is-gadeirydd y cyfeirir yn Llawlyfr yr Aelodau Etholedig at rif ffôn pencadlys y Cyngor pan fo aelod o’r cyhoedd yn dymuno ffonio mewn argyfwng. Dywedodd fod trigolion wedi bod yn cwyno nad oeddynt yn gallu cael ateb wrth ffonio rhif ffôn pencadlys y Cyngor. Ymatebodd y Prif Weithredwr ei fod yn derbyn y rhwystredigaeth pan nad yw pobl yn gallu cael ateb wrth ffonio'r Cyngor. Pwysleisiodd bwysigrwydd bod aelodau etholedig yn cyfeirio unrhyw gŵyn o'r fath ynglŷn â'r system ffôn yn syth at swyddogion perthnasol, yn unol â'r canllawiau a gyflwynwyd yn flaenorol. Dywedodd fod y Cyngor, ar hyn o bryd, yn y broses o gael system ffôn newydd a'r gobaith oedd y byddai’n gwella gwaith rheoli a monitro galwadau. Cydnabu fod yna gyfnodau prysur yn y galw am rai gwasanaethau yn y Cyngor h.y. Budd-daliadau Tai a Gwasanaethau Tai. Ychwanegodd mai’r Gwasanaethau Argyfwng, fwyaf tebyg, fyddai’n arwain ar unrhyw argyfwng pe ceid un ac y byddai'r Awdurdod yn rhan o'r broses ymateb trwy'r Gwasanaeth Cynllunio at Argyfwng. Ni fyddai’r system ffôn bresennol yn cael unrhyw effaith ar allu'r Cyngor i ymateb i unrhyw argyfwng

• Cyfeiriwyd at y trafodaethau diweddar ynghylch symud lleoliad Gwasanaeth Ambiwlans Awyr Cymru. Codwyd cwestiynau ynghylch a oedd Gwasanaeth Ambiwlans Awyr Cymru yn rhan o Wasanaeth Cynllunio at Argyfwng Rhanbarthol Gogledd Cymru, yn enwedig pan fu trafodaeth yn y cyfarfod hwn ynghylch gwydnwch y pontydd. Ymatebodd Rheolwr Rhanbarthol Gwasanaeth Cynllunio at Argyfwng Rhanbarthol Cynghorau Gogledd Cymru bod Gwasanaeth Ambiwlans Awyr Cymru yn wasanaeth arweiniol iechyd a’u bod yn trafod sut maent yn ymateb i unrhyw argyfwng lle bod angen Ambiwlans Awyr. Dywedodd yr Aelod Portffolio dros Wasanaethau Oedolion y câi Gwasanaeth Ambiwlans Awyr Cymru ei drafod mewn cyfarfodydd gyda’r Bwrdd Iechyd ond oherwydd y tywydd garw rhaid ystyried nad yw’r Ambiwlans Awyr yn gallu fforddio eu gwasanaethau. Holwyd a fyddai Ysbytai Penrhos Stanley a Chefni yn cael eu cynnwys mewn unrhyw broses frys pe ceid digwyddiad mawr a’r ddwy bont ar gau a dim Gwasanaeth Ambiwlans Awyr ar gael. Cyfeiriwyd, hefyd, at y ffaith fod nifer y Llongau Mordeithio oedd yn ymweld â'r Ynys wedi cynyddu ac y rhagwelid y byddai 92 o Longau Mordeithio’n ymweld yr haf nesaf. Nododd y Prif Weithredwr y byddai Awdurdod Porthladd Caergybi yn arwain ar unrhyw argyfwng yn y Porthladd, fel rhan o'u cynlluniau argyfwng. Ymatebodd Rheolwr Rhanbarthol Gwasanaethau Cynllunio at Argyfwng Rhanbarthol Cynghorau Gogledd Cymru gan ddweud fod prosesau yn eu lle i hyfforddi partneriaid amlasiantaethol ac ymarfer gyda nhw mewn perthynas ag unrhyw argyfwng ar yr Ynys. Dywedodd y Prif Weithredwr mai’r Gwasanaeth Ambiwlans, y Bwrdd Iechyd a Gwasanaeth Ambiwlans Awyr Cymru a benderfynai pryd roedd angen Ambiwlans Awyr ar gyfer unrhyw argyfwng. Holwyd a gysylltwyd ag Awyrlu Brenhinol y Fali i ofyn eu cymorth pe ceid argyfwng ar yr Ynys. Ymatebodd y Rheolwr Rhanbarthol y ceid trafodaeth yn y Gwasanaethau Cynllunio at Argyfwng Rhanbarthol ynghylch canolfannau’r Awyrlu Brenhinol, ond nid oedd yn ymwybodol y byddai gan Awyrlu Brenhinol y Fali unrhyw ddarpariaeth i gynorthwyo pe ceid argyfwng. Dywedodd y Prif Weithredwr y byddai angen cymorth a chaniatâd Llywodraeth Cymru/Llywodraeth y DU i ddefnyddio’r Lluoedd Arfog/ yr Awyrlu Brenhinol (gyda phroses benodol i’w dilyn).

• Cyfeiriwyd at y ffaith bod angen cynnwys gwybodaeth leol ychwanegol yn yr Adroddiad Blynyddol gan fod yr adroddiadau'n canolbwyntio ar bersbectif rhanbarthol. Roedd angen cynnwys materion penodol yn ymwneud ag Ynys Môn a bod y Pwyllgor hwn yn gallu gweld sut roedd yr Awdurdod yn ymateb i unrhyw argyfwng a gyfyd. Ymatebodd Rheolwr Rhanbarthol Gwasanaeth Rhanbarthol Cynllunio at Argyfwng Cynghorau Gogledd Cymru gan ddweud y gellid cynnwys gwybodaeth am ymateb brys yr Awdurdod mewn adroddiadau’r dyfodol fel bod modd i’r Pwyllgor hwn allu cymharu â gweddill y Rhanbarth.

PENDERFYNWYD nodi cynnydd gwaith Gwasanaeth Cynllunio at Argyfwng Rhanbarthol Cynghorau Gogledd Cymru 2022/23.

CAMAU GWEITHREDU: 

·         Trefnu Sesiwn Briffio i Aelodau Etholedig ynghylch eu rôl o fewn y Gwasanaeth Cynllunio Argyfwng.