Eitem Rhaglen

Cyflwyno adroddiad gan y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau)/Swyddog Adran 151.

Cyflwynwyd adroddiad y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau)/Swyddog Adran 151 a oedd yn nodi’r gyllideb gyfalaf arfaethedig ar gyfer 2025/26 i’r Pwyllgor Gwaith ei hadolygu cyn ei chyflwyno i’r Cyngor Llawn.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan y Cynghorydd Robin Williams, Dirprwy Arweinydd ac Aelod Portffolio, Cyllid a Thai a adroddodd bod cyllideb gyfalaf o £44.294m yn cael ei chynnig a bod y rhaglen a’r gyllideb wedi cael eu nodi ar dudalen agoriadol yr adroddiad.  Fe all y gyllideb gyfalaf newid yn ystod y flwyddyn wrth i grantiau ychwanegol gael eu dyrannu ac wrth ymgeisio am grantiau a bydd gyllideb yn cael ei haddasu’n unol â hynny.

Cyfeiriodd y Cyfarwyddwr Swyddogaeth (Adnoddau)/Swyddog Adran 151 at y cyswllt rhwng y strategaeth gyfalaf, y gyllideb gyfalaf a’r strategaeth rheoli trysorlys o ran darparu fframwaith ar gyfer cefnogi a rheoli amcanion a gwariant cyfalaf y Cyngor. Mae’r sefyllfa o ran y gyllideb gyfalaf wedi bod yn heriol ers tro ac er bod y Cyllid Cyfalaf Cyffredinol gan Lywodraeth Cymru ar gyfer 2025/26 £401k yn uwch na’r dyraniad ar gyfer 2024/25, sef y cynnydd sylweddol cyntaf y mae’r Cyngor wedi’i dderbyn ers nifer o flynyddoedd, nid yw’n gwneud iawn am werth is y cyllid hwnnw yn sgil chwyddiant.  Mae Tabl 1 yn yr adroddiad yn rhagweld y bydd £32.378m o gyllid cyfalaf ar gael yn erbyn rhaglen gyfalaf sydd werth £44m.  Bydd y diffyg o £11.91m yn cael ei ariannu drwy fenthyca digefnogaeth, £10.623m o’r CRT a £1.293m i’r Gronfa Gyffredinol.  Er bod hyn yn newid mewn strategaeth, gan nad yw’r Cyngor wedi benthyca heb gymorth o’r blaen oni bai bod cynlluniau’n sicrhau arbedion digonol i dalu’r costau benthyca, mae’n dal i fod yn ddarbodus wrth fenthyca a bydd yn gwneud yn siŵr bod benthyciadau’n ddichonadwy o safbwynt refeniw.  Mae’r benthyciadau’n hanfodol i alluogi’r Cyngor fuddsoddi yn ei asedau. Mae angen gwella nifer o’r asedau hyn ac nid yw’r cyllid cyfalaf gan Lywodraeth Cymru’n ddigonol i gwrdd â’r costau hyn.   Mae benthyca digefnogaeth ychwanegol ar gael gan Lywodraeth Cymru at ddibenion priffyrdd ond nid yw’r manylion wedi’u cadarnhau eto. 

Adroddodd y Cynghorydd Douglas Fowlie, Cadeirydd y Pwyllgor Sgriwtini Corfforaethol bod y pwyllgor wedi ystyried y Rhaglen Gyfalaf a’r Gyllideb ar gyfer 2025/26 yn ystod ei gyfarfod ar 19 Chwefror 2025 yn ogystal cyn i’r setliad terfynol gael ei gyhoeddi a chadarnhaodd bod y pwyllgor, ar ôl nodi nad oes unrhyw ffynonellau ariannu sylweddol eraill ar gael i’r Cyngor i ariannu prosiectau mawr ac eithrio'r CRT sydd wedi’i glustnodi ar gyfer prosiectau CRT yn unig ac nad oes modd ei ddefnyddio at unrhyw ddiben arall, wedi cefnogi’r cynigion ar gyfer y gyllideb gyfalaf.

Fe wnaeth y Pwyllgor Gwaith gydnabod gwerth posib y prosiectau cyfalaf i’r gweithlu a chwmnïau lleol a nododd bwysigrwydd tendro ar gyfer contractau cyfalaf er budd yr economi leol.  Fe wnaeth y Pwyllgor Gwaith gydnabod arloesedd a menter y Swyddogion wrth sicrhau grantiau cyfalaf.

Penderfynwyd Argymell y rhaglen gyfalaf ganlynol i’r Cyngor llawn ar 2025/26:-

                                                                                                 £’000      

Cynlluniau 2024/25 a Ddygwyd Ymlaen

 – Cronfa Gyffredinol                                                           6,439   

Atgyweirio / Disodli Asedau                                                 6,304  

Diweddaru Systemau Gwresogi gan

ddefnyddio’r cyllid grant Gwres Carbon Isel                    4,463                                                                                                                        

Cymunedau Dysgu                                                                 152

Cynlluniau Lliniaru Llifogydd                                                  330

Caergybi : Trawsnewid yn seiliedig ar

Ddiwylliant a Threftadaeth                                                   4,367

Safleoedd ac Adeiladau Datblygu Economaidd                   200

Seilwaith Gwastraff                                                               1,445

Cyfrif Refeniw Tai                                                               20,594

Cyfanswm Rhaglen Gyfalaf Arfaethedig 2025/26            44,294

Cyllidir Gan:

Grant Cyfalaf Cyffredinol 2025/26                                       2,661

Benthyca â Chefnogaeth Cronfa Gyffredinol                     3,118

Cymunedau Dysgu – Benthyca Digefnogaeth                      152   

Cronfa Wrth Gefn Derbyniadau Cyfalaf                                  500

Cronfeydd Wrth Gefn Clustnodedig                                    1,160

Grantiau Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru          14,816

Benthyca Digefnogaeth - Cronfa Gyffredinol                     1,293

Gwarged Cyfrif Refeniw’r CRT                                            5,488

Grantiau Allanol y CRT                                                          4,483

Benthyca Digefnogaeth y CRT                                           10,623                                                                                                 

Cyfanswm Cyllid Cyfalaf 2025/26                                        44,294